augustus 1914

Op 4 augustus 1914 viel Duitsland België binnen. Eind oktober liepen de fronten vast in de overstroomde IJzervlakte. De bloedige 'Grote Oorlog' kon beginnen. Maar de oorlog raakte niet alleen soldaten. Waar de Duitse troepen voorbijkwamen, trokken ze een spoor van vernieling en joegen ze anderhalf miljoen Belgen op de vlucht. Een miljoen mannen, vrouwen en kinderen trok naar Nederland, een kwart miljoen naar Engeland, driehonderdduizend naar Frankrijk. Op de vlucht voor de oorlog, maar vooral voor de brandstichtingen, plunderingen, verkrachtingen en deportaties waaraan de Duitse troepen zich in de eerste maanden schuldig maakten. Het verhaal van de inval en van de vluchtelingen verbleekte tegen de achtergrond van de loopgravenoorlog en de harde bezetting.

Het naslagwerk van het echtpaar Marc en Misjoe De Meyer-Verleyen begint bij die mooie zomer van 1914 aan de Belgische kust. Het genieten van zon, zee en strand eindigt abrupt bij de moord op Ferdinand van Oostenrijk en zijn vrouw Sophie in Sarajevo op 28 juni. WO I is een feit en gaat de geschiedenis in als loopgravenoorlog in het Noorden. Met dit boek willen de schrijvers ook het verhaal van de inval in België en de vele duizenden die op de vlucht sloegen, vertellen.
De vlucht naar Nederland, waar ze die grote toevloed van arme, uitgehongerde mensen niet aankunnen. De terugkeer dan maar of de oversteek naar Engeland waar ze geschoolde arbeiders nodig hebben. Deze feiten komen uitgebreid aan bod. De oorlog die niet alleen in het Noorden woedt, maar ook de doortocht van het Duitse leger via het Zuiden dwars door België wordt beschreven.
Het verhaal van de gewone burgers die voor het  oorlogsgeweld op de vlucht sloegen. De getuigenissen uit de eerste hand wisselen de geschiedkundige feiten af. De Duitsers die zo ongenadig gruwelijk tekeer gingen, hun ongelofelijke wrede straffen bij een overtreding worden zeer sec maar met empathie voor slachtoffers beschreven.
Hele dorpen worden afgebrand, terwijl in sommige huizen bewoners nog aanwezig zijn. De vele plunderingen, verkrachtingen, het opeisen van paarden en andere dieren en de deportaties van burgers zijn schering en inslag tijdens de doortocht van het vijandelijke leger. Deze gruwelijkheden zijn dan nog maar enkele voorbeelden van de ongemene wreedheid waartoe de Duiters in staat waren. Het boek is doorspekt met persoonlijke verhalen van de frontsoldaten en van burgers die al dit oorlogsgeweld aan de lijve ondervonden.
In het jaar 2014, 100 jaar na “den Groote oorlog “is dit boek zeker een must-read.

Christine de Knijf