De zoon

In de lente van 1836 wordt Eli McCullough geboren, het eerste mannelijke kind dat het levenslicht ziet in de zojuist opgerichte staat Texas. Twaalf jaar later worden zijn zus en moeder vermoord door een groep Comanche-indianen. Eli wordt gevangengenomen, maar hij weet zich snel aan te passen aan het bikkelharde leven van de Comanches. Hij leert hun taal en gewoonten, krijgt een nieuwe naam en vecht met hen tegen hun veelal blanke vijanden. Wanneer de stam door ziekte, hongersnood en blanke soldaten wordt gedecimeerd, raakt Eli geïsoleerd; hij is geen indiaan, maar ook zeker geen blanke meer. Wat volgt is een avontuurlijke reis vol tragiek, geweld en geluk van een man die koste wat kost iets wil bereiken in zijn leven. Naast Eli's verhaal wordt ook dat van zijn zoon Peter verteld, die de prijs moet betalen voor zijn vaders onophoudelijke onrust en zucht naar macht. En het verhaal van de achterkleindochter, Jeanne Anne, een vrouw die zich staande moet zien te houden in de door mannen gedomineerde olie-industrie.

In De zoon beschrijft Philipp Meyer op wonderlijke wijze hoe Eli's overlevingskracht en pragmatisme de latere generaties van de McCulloughs beïnvloeden. Liefde, eer en kinderen worden opgeofferd in naam van de ambitie, waardoor de familie een van de rijkste van Amerika wordt. De zoon is een absoluut meesterwerk van een groot literair talent.

De zoon van Philipp Meyer

door H.A. Hofman (Historicus, gespecialiseerd in de Eerste en de Tweede Wereldoorlog)

Veel schrijvers van succesvolle romans maken gebruik van hun literaire vrijheid om hun verhaal qua chronologie regelmatig te laten verspringen. Als historicus heb ik daar van nature enige moeite mee. In de geschiedenis is de lijn van de tijd een ijzeren grens. Je verhaal vertel je pas duidelijk als je de ontwikkelingen met de tijd mee laat gaan. Projectonderwijs, waarbij elk thema op zichzelf behandeld wordt, is nooit zo'n succes geworden. Leerlingen leren geen verbanden te leggen en missen tijdbesef. Bij elk vak moet je eerst de basale feiten leren voor je tot inzicht kunt komen. Bij biologie is dat bijvoorbeeld anatomische kennis, bij geschiedenis is dat chronologie. Jaartallen leren dus.

Philipp Meyer vertelt in deze roman het verhaal van Eli McCullough, diens zoon Peter en achterkleindochter Jeanne Anne. Niet na elkaar, maar parallel aan elkaar. Zo bevinden we ons in het eerste hoofdstuk in 1936, in het hoofdstuk daarna in 2012 en in het daaropvolgende hoofdstuk in 1915. Pas daarna komen we uit bij de hoofdpersoon, Eli McCullough, in 1849. Dat hoofdstuk bevat een lang uitgesponnen, meesterlijk beschreven verhaal van een overval door Indianen op de boerderij van Eli, waarbij zijn moeder, zuster en broer wreed gedood worden. Eli zelf wordt meegenomen en opgenomen in de stam. Wat mij betreft is dit briljante hoofdstuk het hoogtepunt van het boek en de aanschaf ervan al helemaal waard.

Drie jaar brengt Eli door bij de Indianen. Als de stam gedecimeerd is door ziekte en de voortdurende oorlog met blanken en geen toekomst meer heeft, keert hij terug in de ‘gewone’ samenleving waar hij een bezienswaardigheid wordt. Hij kan Indiaanse gewoonten maar moeilijk afleggen en is gewend aan het leven in de vrije natuur. Eli legt de basis voor het fortuin van het geslacht van McCullough. Hij koopt enorme landerijen op, bedrijft veehandel, maar heeft als een van de eersten door dat de olie in hun grond nog veel winstgevender zal zijn.

Philip Meyer beschrijft vaardig het harde, rauwe leven in Texas, waar niet alleen Indianen maar ook Mexicanen gezien worden als een gevaar voor de blanke suprematie. De strijd om het bestaan is bikkelhard en wreed. Het is geen samenleving van ‘law and order’, hier zegeviert de sterkste, de hardste en de slimste. Eli is zo'n man, maar zijn zoon Peter is het tegendeel. Zijn hele leven tobt hij over het onrecht dat zijn familie hun Mexicaanse buren heeft aangedaan.

Philip Meyer is heel sterk in het beschrijven van de prachtige natuur, de wereld van bizons, beren, wolven en herten. Met grote kennis van zaken beschrijft hij het bewerken van huiden, het bereiden van het eten, zeden en gebruiken van bewoners van het 19e-eeuwse Texas. De consequent volgehouden sprongen in de tijd breken wel steeds weer de spanningsboog. Ook is Meyer minder sterk in het weergeven van karakterontwikkeling. Al met al heeft hij een turnpager geschreven, die zijn weg wel zal vinden. Het is zijn tweede grote roman. Beide romans zijn in Amerika buitengewoon gunstig ontvangen.