Baksteen
Een plotse erfenis in de vorm van grote zakken met stenen voert Iggy terug naar een jeugd vol fysiek geweld, de DDR en alcoholmisbruik. Na de aanvankelijke verbazing over de stenen komt Iggy erachter dat het geheel een muurschildering vormt. Bij het in elkaar puzzelen daarvan blijkt al snel dat er stenen missen.
Samen met haar ex Luka begint Iggy een intense zoektocht naar de verdwenen stukken, en naar de waarheid. Die zoektocht leidt hen naar Berlijn. Daar leert Iggy haar inmiddels overleden vader beter begrijpen. Tegelijkertijd probeert Iggy de band tussen haarzelf en haar zus Pinkeltje te herstellen.
Baksteen is een verpletterend boek over het opgroeien met een verslaafde ouder, maar ook over de lichte kanten van een harde jeugd. Een fijngevoelig en humoristisch geschreven portret.
“Baksteen”, als titel simpel, eenvoudig, vastgemetseld als een baksteen. “Baksteen”, die ligt momenteel op mijn maag na het lezen van dit schrijnend verhaal. Omdat ik weet dat dit niet zomaar een verhaal is maar een realiteit voor sommige kinderen die het geluk niet kennen van een onbezorgde jeugd waar ze recht op hebben. Herkenbaar omdat het zich afspeelt in mijn thuisstad. Herkenbaar omdat als je middenin een onderwijsfamilie zit die verhalen eens te meer op tafel gegooid worden. Slik. Dan ben je voor de zoveelste keer machteloos. De thuishaven zou voor elk kind een baken van veiligheid moeten zijn en als dat ontbreekt dan is de mentale gevolgschade torenhoog.
’t Moest me even van het hart omdat Baksteen je middenin het getroebleerde verleden van Iggy trekt als blijkt dat er zomaar uit het niets plots een hoop bakstenen voor haar voordeur geploft wordt.
Die hoop stenen blijkt de erfenis te zijn van haar overleden vader, een muurschildering die hij maakte tijdens een van zijn vele verblijven in een psychiatrische instelling in Gent. Afkicken van zijn drankverslaving.
“Iggy, dit is het kunstwerk dat je vader destijds op de muur van onze eetzaal schilderde. Trees uit psychiatrisch centrum Sint-Jan de Deo.”
Met dit briefje moet ze het doen. Iggy sleurt de hoop steen voor steen naar boven en start letterlijk aan de rand van instorten, ook de vloer, aan het puzzelen van de muurschilderij. Er ontbreken stenen. Deze puzzel doet haar diep graven in haar verleden en opent dozen die ze niet wil openen, dozen die ze gevuld had om ‘voorgoed’ weg te stoppen. Haar vader, geobsedeerd door de DDR en volkswagens bestierde zijn gezin, zijn vrouw, Iggy en haar zusje Pinkeltje als een nietsontziende despoot waarbij iedereen constant op de toppen van zijn tenen diende te lopen en alert diende te zijn om elk moment van de dag te kunnen vluchten of te ontkomen aan zijn tiranniek en onvoorspelbaar gedrag. De feiten uit haar jeugd die zij met een soort van gelatenheid uit haar gedachten laat vloeien bezorgden mij meermaals een krop in de keel. Femke Vindevogel poneert haar hoofdpersonage Iggy als een ietwat wereldvreemde, stuurse 30-jarige die kampt met blokkades, sociaal mank en in zichzelf gekeerd. Het zijn die introspectieve gedachten die doorheen deze droefenis van haar leven mij toch regelmatig deden glimlachen. Hierdoor trapt Vindevogel niet een vorm van goedkoop miserablisme, die droogkomische uitlatingen maken dit verhaal draaglijk, zelfs amusant.
Samen met haar ex-vriendin Luka, de relatie liep stuk op Iggy’s geslotenheid, die haar toch niet volledig kan lossen gaat ze op zoek naar die ontbrekende stukken. Die zoektocht sleurt, trekt brutaal al die zorgvuldig gesloten dozen open en laat een inhoud zien die een gevoelige lezer liever niet wil lezen. Hij duwt haar het verleden in naar de breuk van haar ouders maar ook naar de toenmalige DDR, Berlijn en de muur waar een onbekende schakel zit van haar vader. Het is net alsof er een dam is opengebroken, keuze heeft ze niet meer. Keuze om Pinkeltje, waarmee ze geen contact meer heeft en die ergens op een godverlaten Noors eiland een wolbedrijf runt, al dan niet te bezoeken heeft ze ook niet meer. Ze kan niet anders dan daarheen gaan.
Het is het enige puzzelstuk tot haar bevrijding
Baksteen, een boek dat op je maag komt liggen als een baksteen. Het zal je dagen nadien niet loslaten. Maar de schoonheid van de taal flirtend met proza maakt dit alles verteerbaar.
Jan Stevens, redacteur boekensite.gent