In Polen lag een sjtetl

Het Joodse plaatsje Kreskol lag een eeuw lang verstopt in de bossen van Polen. Het bleef gespaard tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust is voor hen een onbekend begrip. Totdat Pescha Lindauer na haar scheiding opeens verdwijnt. Yankel Lewinkopf wordt eropuit gestuurd om Pescha te zoeken en waagt zich buiten de veilige grenzen van Kreskol. De buitenwereld reageert eerst ongelovig op Yankels afkomst en verhaal, maar algauw is zijn woonplaats nationaal nieuws. Het brengt verdeeldheid in het eens zo vredige stadje: moeten ze de veranderingen omarmen of op de oude voet verder leven? En wat is er met Pescha gebeurd?

Tijdens dit wel heel erg vermakelijk verhaal waarbij er verschillende hoofdfiguren opgevoerd worden zet Max Gross een Joods dorp dat verstoken gebleven is van de 20-eeuws geschiedenis en de bewoners ervan behoorlijk in hun hemd. Maar voordat iedereen hiervoor in de steigers komt te staan, hij doet dit ook met de impact van het Westen die na de ontdekking zijn klauw er op zet om deze gemeenschap terug in de maatschappij te integreren. Dit boek hoe leuk en amusant het ook is om te lezen kruipt als een sluipend gif onder je huid. Gaandeweg word je behoorlijk ongemakkelijk hoe eenvoudig antisemitisme en jodenhaat terug kan aangewakkerd worden. Tegelijkertijd verweeft de gruwelijke realiteit van het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau en de jodenpogroms zich via een nevenpersonage in het verhaal. De dubbele bodems, subtiel aangebracht doorheen situaties en karakters die je meermaals doen glimlachen dringen maar na het lezen van dit boek goed door.

Een aanrader!

Jan Stevens, redacteur boekensite.gent