Aap leest een letter

Dit is geen gewoon boek met het alfabet, dus zeg niet aa, bee, see, dee, ee tot zet. Doe s zoals een slang die sist en m zoals bij een taart die heel lekker is. Soms horen letters ook bij elkaar. Dan krijg je klanken als eu, oe, ui, ch en ng, echt waar. Lees in dit boek over elke letter een verhaal en ontdek zo alle letters en klanken van onze taal.

Alfabetboeken, er zijn er veel, in alle formaten en vormen. Ze zijn een niet te onderschatten basis en verrijking om te leren lezen, om woorden en klanken te leren aanvoelen. Isabelle Gielen geeft het zelf al aan op de achterflap: “Zeg niet aa, bee, see, dee, ee tot zet. Doe s zoals een slang die sist en m zoals een taart die heel lekker is.” Isabelle Gielen, Master in de Logopedische en Audiologische Wetenschappen aan de KU Leuven met daarbovenop een lerarenopleiding aan de KU Leuven en de Ba-na-Ba Buitengewoon Onderwijs aan UCLL in Heverlee heeft het bij het rechte eind. De verbintenis tussen klank en letterteken is cruciaal. Zij maakt het duidelijk bij de letter c :  

de letter c is een beetje raar.  

soms zie je c en zeg je s.  

soms zie je c en zeg je k. ja, echt waar!  

probeer het maar.

Dan volgen er op die pagina nog een aantal woorden waarbij je duidelijk het verschil kan horen citroen, clown, circus, accordeon, tractor... En als dit nog niet raar genoeg zou zijn dan is er nog meer schrijft zij verder.  

de letter c staat soms niet alleen. 

met de h erbij is hij de ch van lach. 

en tussen de s en de h is hij de sch 

van schuif hier snel af. 

Dit alles wordt dan op de linkerzijde geïllustreerd met een schitterende paginagrootte illustratie van Jan Van Lierde. Elke illustratie, en er zijn er veel, heel veel zelfs zijn stuk voor stuk pareltjes waar goed is over nagedacht. Steeds een figuur in kleur op de voorgrond en in het decor toepasselijke figuraties waar de betreffende letter/klank in kan gehoord worden. Je leest, bekijkt, behandeld, bespreekt een pagina en ernaast kan je gewoon nog eens opnieuw proeven van die klanken. Zo leerrijk maar bovenal ook zo geestig. Ik geraak er niet op uitgekeken, ‘k zeg het niet gauw maar dit is meesterlijk. Dit alles staat ook niet alfabetisch netjes geordend van a naar z. Neen, je kan er lukraak in rondstruinen op zoek naar een letter, die klank laten smaken, laten uitspreken en genieten van de woorden en illustraties.  

Mocht je ervan uitgaan dat dit boek zal bestaan uit 26 dubbel pagina’s dan zit je er ferm naast. Isabelle Gielen graaft dieper en daar komt duidelijk haar vakkennis naar voren. Er is niet alleen een e maar ook een ee of alleen een o maar ook een oo en een aa... Ook die lange klinkers/klanken krijgen hun pagina, ze hebben er recht op. En alsof dat nog niet genoeg is verschijnen er nog pagina’s met tweetekenklanken, van een volledig oeuvre ‘gesproken.’ Daarbij zijn de ei-, ou-, au- en ij-verhaaltjes heel cruciaal, ook voor hogere leerjaren in de basisschool. Je kan er als leraar steeds naar teruggrijpen bij, zoals ik ze eertijds benoemde in mijn vierde leerjaar, ‘spelonvaste’ kinderen. Ik ben ook zo’n ‘spelonvast’ iemand. Ik heb gaandeweg foutloos leren schrijven bij zoverre dat ik er gedurende mijn loopbaan zelf heel veel zonder fouten heb leren schrijven. Maar daarvoor moet je kunnen lezen, graag lezen en plezier hebben in lezen. En dan kom ik terug bij ‘aap leest een letter’. Dit is leesplezier pur sang, klanken proeven en de vreugde ervaren van de leesvaardigheid.   

Opnieuw een standaardwerk dat in elke basisschool zou ‘moeten’ aangekocht worden! En heb je jonge kinderen in huis zet dan dit boek ook standaard in hun jeugdbibliotheek of boekenplank. 

Jan Stevens, redacteur boekensite.gent