Grid

Elke dag wordt de president van de Verenigde Staten met de dood bedreigd. De Secret Service verzekert hem dat hij geen gevaar loopt, maar hij gelooft hen niet langer. Want keer op keer droomt hij over zijn eigen dood, een nachtmerrie die zo realistisch is dat het lijkt alsof hij gewaarschuwd wordt.

Josh Cain, lijfarts van president Robert S. Thompson, wordt verzocht om naar een kerk nabij het Witte Huis te komen, waar een ex-marinier dreigt zelfmoord te plegen. De man vertelt hem over een plot om de president te vermoorden en onthult geheimen die hij niet kán weten, voordat een politiekogel een eind maakt aan zijn leven. Het is het begin van een reeks gebeurtenissen die Cain met andere ogen naar de wereld om hem heen doen kijken. Naar wat werkelijk is en wat niet…

“Je gaat gehuld in je aardse vorm, maar in wezen ben je zuiver bewustzijn. Je bent de onverschrokken hoeder van goddelijk licht.” (Maul na Mohamed Djhalal al – Din Roemi)

Bestaat er technologie die data haalt uit een holografisch universum? Kunnen regeringen gedachten lezen van hun burgers?

Zoals vrijwel elke Amerikaanse president wordt ook Robert Thompson door een scala aan beveiligingsdiensten omringd. Wanneer hij op steeds regelmatiger tijdstippen last krijgt van nachtmerries, telkens dezelfde droom (hij geeft een speech en zijn moordenaar komt op het podium), haalt Reuben Kantner, de chef-staf van het Witte Huis, Josh Cain er bij. Deze legerarts, psychiater en strijdmakker van Reuben in Irak en Afghanistan moet de president van zijn nachtmerries afhelpen.

In een kerk vlakbij het Witte Huis dreigt een ex-militair met zelfmoord indien hij Cain niet te spreken krijgt. Samen met Hetta Hart, een Special Agent van de Secret Service gaat Josh er naartoe. Net voor de onbekende door een politiekogel wordt doodgeschoten waarschuwt de man Cain voor een moordaanslag op de president. “Het zit goed in elkaar, heel vernuftig, en het zal goed worden uitgevoerd, tenzij u het weet te voorkomen.” Deze verwittiging is niet het enige waar Cain door wordt gealarmeerd, maar vooral omdat de man dingen van hem weet die niemand weten kán gaat hij op zoek naar wie en wat de man was en deze zoektocht verandert zijn beeld van macht en wetenschap behoorlijk.

Hier geen politieagent of een geheimagent die de hoofdrol mag hebben in het boek maar een man die een rugzak met trauma’s en ongeluk meedraagt. Als arts dienstdoend in Irak en Afghanistan heeft hij genoeg ellende gezien en veroorzaakt om er PTSS aan over te houden. Hij verliest zijn net zwangere vrouw in aan auto-ongeval waarna hij een aantal donkere maanden aan de drank geraakt. Het is zijn mentor en professor, Ted Van Buren die hem weer aan het normale leven laat wennen en hem overhaalt om als psychiater te gaan werken. Ook Ted Van Buren heeft zijn geheimen. Zoals zo vaak onderzoeken wetenschappers een veld van hun vakgebied met het doel de maatschappij of de mensheid te verbeteren maar worden hun ontdekkingen nadien door minder nobele geesten als wapen gebruikt. Dat overkomt ook Van Buren.

-“Ik heb lang gedacht, zoals je weet, dat het mogelijk is onze geest af te stemmen door middel van de ontwikkeling van technologie om angstsymptomen te verlichten. Maar de Russen denken dat al decennialang. Kaloenin was bijna in zijn eentje verantwoordelijk voor een Sovjetonderzoeksgebied: een uniek terrein dat keek naar de integratie van geest en machine. De Russen hadden daar een naam voor: instrumentele psychotronica.”- gebruikt hij als verontschuldiging wanneer blijkt dat Russisch maffiageld werd gebruikt om zijn onderzoek te financieren.

Ook president Thompson is een goed mens. Zijn streven om een einde te maken aan -“de diepe staat’: dat duistere, onkenbare deel van de regering dat onder de waterlijn van de aansprakelijkheid bestaat.”-  en zijn doelstelling om vrede te stichten tussen Rusland en Amerika, tussen de Christelijke Kerken en de Islam, is gevormd tijdens zijn jeugd in een weeshuis.

Er spelen heel veel personages mee in deze thriller. Senatoren, veteranen uit diverse oorlogen, politiemensen van de Metropolian Police, mensen van de Secret Service en deskundigen op het gebied van massavernietigingswapens. Maar ook een Russische oligarch uit Moskou, een Russische academicus en jihadistische terroristen. Voeg daar nog de primaat van Moskou en een aantal nonnen bij en het vermoeden kan bestaan dat het onoverzichtelijk wordt. Maar de hoeveelheid personages stoort totaal niet. Het dwingt tot aandachtig lezen. Nergens kreeg ik het gevoel dat ik niet meer wist wie er aan zet is al is de lijst van belangrijkste personages achteraan in het boek wel een hulp.

Er gebeurt heel veel in het boek en dat had best een beetje minder mogen zijn maar daartegenover staat dat er ook op een begrijpelijke manier heel wat technologische hoogstandjes worden uitgelegd wat het interessant maakt om te lezen.

Nick Cook heeft in deze thriller de grenzen van de actie vooral verlegd naar het beheersen van het bewustzijn van mensen en naar wat er technologisch allemaal mogelijk is of zou kunnen zijn. Kwantumcomputers en onderzoek naar buitenzintuigelijke waarnemingen zijn al lang geen utopie meer en het bestaan van geheime onderzoeken is eveneens een realiteit. Hoe zou een wereld zonder geheimen zijn is één van de vragen die overblijven na het lezen van dit boek. En net zoals in ‘De Cirkel’ van Dave Eggers is ook deze mogelijke realiteit ronduit beangstigend.

Ik heb nogal wat wantrouwen tegen de aanduiding ‘Literaire thriller’ maar in het geval van Grid is dat wantrouwen ongegrond. De personages zijn realistisch, er zijn voldoende onverwachte plotwendingen en meer psychologie dan geweld. In zijn genre is het een boek dat best heel hoog op de lijst mag staan.

Marianne Verschaeren