Beest

Niemand weet hoe de kleine Leon aan zijn spieren komt. Hij houdt van knuffelen, maar kent zijn eigen krachten niet. Terwijl Danica worstelt om haar zoon in bedwang te houden, worstelt haar buurjongen Mirko met zijn verboden gevoelens voor Danica. Een liefde die gedoemd is te mislukken – niet alleen omdat Mirko nog een tiener is en Danica een vrouw én moeder, maar ook omdat ze is getrouwd met Karl, een reus van een vent.
Liefde en lust drijven Mirko van zijn deugdzame huis naar Danica’s verborgen geheimen. Totdat een fatale nacht zijn leven voor altijd met dat van Leon zal verbinden. 
Beest is een groots verhaal over liefde en het lot, kracht en zwakte, schuld en onschuld, en over een buitengewone vriendschap.

Ane Riel (1971) brak met haar debuut Hars meteen wereldwijd door en won de vier meest prestigieuze literaire prijzen uit Scandinavië. Het boek verscheen in 26 landen.

‘Dat klinkt als een buitengewoon mooie vriendschap,’ zei Lee.

De Deense Ane Riel kreeg het idee voor dit boek toen ze las over een Berlijnse jongen die door zijn extreme spierkracht sinds zijn geboorte het onderwerp van wetenschappelijk onderzoek is. De jongen deed haar denken aan Lennie uit het beroemde ‘Of Mice and Men’ van John Steinbeck zoals ze in haar nawoord schrijft. Die twee gegevens gebruikt ze als insteek voor ‘Beest’, haar tweede boek sinds ze wereldwijd doorbrak met het fel bejubelde ‘Hars’ en waarvoor ze de vier meest prestigieuze prijzen uit Scandinavië won.

Net zoals Lennie en George bij Steinbeck als zwervers de Grote Depressie proberen te overleven, geeft Ane Riel haar protagonisten ook een leven als rondtrekkende landarbeiders. Nergens erg lang, en nooit meer in de buurt van hun geboorteplaats. De voortdurende zoektocht naar liefde, al zo vaak en in zovele vormen beschreven is ook in deze psychologische thriller de oorzaak van een tragische levensloop. Dat en de onverklaarbaarheid van het leven: ‘Kon Dodo ook de enige in zijn soort zijn geweest? Een mens die niet te verklaren was? …’Er zullen altijd vragen zijn die nooit een antwoord krijgen. Het leven zit vol gaten.’

Het verhaal brengt twee families bij elkaar. Op de ene boerderij woont Mirko. Opgevoed bij streng gelovige ouders is hij een rustige jongen, nogal op zichzelf, leergierig en eerlijk als goud. Hij wordt door zijn vader gevraagd om te gaan helpen op de buurboerderij een heel eind verderop waar de mooie Danica woont, alleen met haar oude zieke moeder. Ze kan alle hulp dus best gebruiken. Het is moeilijk overleven op de boerderijen in een dal ergens in het Balkangebergte.

De onschuldige Mirko is vanaf het eerste moment gefascineerd door de jonge vrouw, niets begrijpend van al de emoties die door zijn puberlijf gieren en zijn erotische dromen over Danica. De hartstochtelijke Danica ‘vind jarenlang troost en vreugde bij toevallige arbeiders, rondreizende artiesten, knechten en dagloners.’ Wanneer ze op een dag het hof wordt gemaakt door de botte Karl en met hem trouwt is Mirko verbijsterd over haar keuze en houdt de stille en verlegen adolescent zijn liefde geheim.  Danica bevalt al gauw van een zoon die van bij zijn geboorte anders is dan andere baby’s en niet alleen omdat hij veel groter en gespierder is dan andere borelingen ‘maar ik weet niet…er was iets met dat kind.’ denkt de buurvrouw die Danica met de bevalling helpt.

De kleine Leon heeft een enorme spierkracht en kan die uiteraard nog niet beheersen. Dat maakt het leven voor Danica nog moeilijker en haar relatie met Karl steeds slechter. Gelukkig hecht de kleine Leon zich aan Mirko die veel genegenheid voelt voor het kleintje. Hij wordt zijn beschermengel. Het kost Mirko dan ook moeite om hem achter te laten wanneer hij de kans krijgt om in Amerika te gaan werken. Na drie jaar komt hij terug om dan te zien dat Danica ondertussen in een uitzichtloze relatie zit met Karl. Tot zijn woede merkt hij dat Leon opgesloten en alleen leeft in een aanbouw aan de stal.

Alle hoofdrolspelers in dit boek vechten met zichzelf en slagen er niet in om lief te hebben op de manier die ze zouden willen. Danica is zowel een hartstochtelijke vrouw als moeder maar voelt zich in geen van de twee geslaagd. Karl ziet zijn liefde voor Danica veranderen in jaloersheid en achterdocht zonder een manier te vinden om zijn gevoelens uit te leggen. Mirko die zo oprecht verliefd is en die onvervulde liefde overdraagt op Leon.

En dan is er nog Leon. De lieve, massieve maar zwakbegaafde Leon die liever Dodo wordt genoemd omdat hij zo enthousiast is wanneer Mirko hem een afbeelding van de vogel toont. ‘Je dacht er even over na en vroeg toen of de vogel gevaarlijk was , want je wilde niet naar een gevaarlijk dier worden vernoemd. Ik vertelde dat de dodo volstrekt vreedzaam was geweest en overigens niemand kwaad deed, omdat hij al lang was uitgestorven. Toen ging je er uiteindelijk in mee. Zo ben je Dodo geworden.’ Dodo die ontzettend houdt van alles wat zacht is en een vacht heeft met muizen als zijn favoriet.  Dodo die niets liever doet dan zachte dingen aaien maar bijgevolg door zijn kolossale spierkracht steeds weer in moeilijkheden komt. Dodo met zijn duizend vragen. Dodo die steeds probeert er voor te zorgen dat Mirko niet boos of ongelukkig wordt door hem.

In een kinderlijke taal vertelt Dodo hun verhaal aan een kraai die in een boom zit. Op een plekje bij de rivier waar hij op Mirko moet wachten nadat er iets verschrikkelijks is gebeurd op een boerderij. Het boek bestaat uit verschillende korte hoofdstukken waarin telkens een nieuw venster open gaat dat een blik werpt in de toekomst.

Dit is een unieke thriller omdat de spanning niet zozeer zit in het wat en hoe van wat er te gebeuren staat maar vooral in het gevoel dat ik kreeg van een op komst zijnde tragedie die onvermijdelijk is. Elke pagina overtuigde mij van ‘an accident waiting to happen’.

Een spannende roman met zulke knap uitgewerkte karakters, over een prachtige vriendschap, trouw en mededogen en met een einde dat het hart samen knijpt, zo mogen er meer zijn. Ane Riel is een sterke aanwinst in het rijtje eersteklas Scandinavische auteurs.

Marianne Verschaeren, huisrecensent