Een huwelijk in het jaar 2020

Bijna een eeuw geleden schreef Maurits Wagenvoort de toekomstroman: ‘Een huwelijk in het jaar 2020’. Het boek schetst een positief gestemd toekomstbeeld: het kapitalisme is afgeschaft en racisme is verleden tijd, mannen en vrouwen zijn gelijk en het koningshuis bestaat niet meer. Om alle kinderen gelijke kansen te geven worden ze uit huis geplaatst en opgevoed door de staat in de kindertuin. De voorspellingen van Wagenvoort lijken soms te zijn uitgekomen. Zo zijn de dagbladen vervangen door de fotofoon; een soort internet waarbij je vooraf aangekondigde gebeurtenissen live kunt zien en horen. ‘Een huwelijk in het jaar 2020’ is een utopische roman die overduidelijk de socialistische idealen aan het begin van de twintigste eeuw weerspiegelt, het maakbare leven, het maakbare geluk.

We maken in dit boek kennis met Cécile van de Beek, de Eerste Commissares der Noord-Nederlandse republiek en haar entourage: haar man, haar zoon, haar secretaresse, haar grootmoeder, haar privépiloot en haar vriendin de filosofe. Ze heeft een hoge functie in Nederland waar er geen koningshuis meer bestaat en het kapitalisme is afgeschaft. Haar huwelijk met haar man, dichter, is gebaseerd op wederzijds respect en bewondering. Van enige lichamelijke intimiteit is geen sprake meer maar dat vormt voor hen geen enkel probleem. Hun leven is vervuld met de taken die zij doen en de passie die ze ervoor hebben. Alles is in een strakke structuur gegoten. Hun werk, hun vrijetijdsbesteding, de opvoeding van hun zoon. Als haar man verliefd wordt op haar veel jongere secretaresse ziet zij er dan ook geen graten in om haar man te ‘delen’. Grand-maman, die er nog ‘ouderwetse’ ideeën op nahoudt kan zich daar echter niet in vinden. Zij heeft altijd al een grote invloed gehad op diegenen die haar omringen maar die invloed neemt af.

Als hun zoon na een periode van afwezigheid naar huis terugkeert wordt Aline, de jonge secretaresse verliefd op hem. Dat maakt alles nog complexer…

De personages zijn bijzonder goed uitgediept.

Dit is een verhaal dat gezien de periode waarin het werd geschreven zeer ‘modern’ is. Je moet de schrijfstijl dan ook tegen deze achtergrond plaatsen. De utopische samenleving wordt hier in dit boek erg krachtig geschetst. Het is duidelijk dat de schrijver hier ook een pleidooi wou houden. De fotofoon lijkt de smartphone van nu te zijn… Een toch wel sterke voorspelling in het jaar 1923!

Dit boek schetst een maakbare samenleving waarin mannen en vrouwen steeds meer op elkaar beginnen lijken, er geen racisme is en iedereen zich kan ontplooien tot wereldburgers. Er zijn geen grenzen meer. Engels is de wereldtaal.

Er wordt weinig tot geen vlees meer gegeten en alle energie wordt opgewekt door waterkracht. Overconsumptie is er niet meer en belasting betalen is niet meer nodig.

Dit boek is ernstig geschreven en in de verleden tijd.

Ik stelde me voortdurend de vraag of dit de samenleving is waar we naar toe zouden moeten evolueren. Een toekomstroman die 100 jaar na datum zichzelf heeft ingehaald en toch weer niet… Eentje om over na te denken!

Saskia Van Bastelaere, gastrecensie