Rauw & alsof

'Er zijn die beelden. Altijd die beelden, dat wat we herinneringen noemen. Als dia’s – klik, klik, klik – roteren ze in mijn hoofd. Altijd maar weer datzelfde rondje. De projector op stand-by. Het zoemen dat aanzwelt, omdat iets je triggert om achterom te kijken. Je raakt, heel even, verblind door die felle lichtstraal waarin het stof een macabere dans uitvoert en dan komen de beelden. Als kogels dringen ze jehoofd, je hart, je buik binnen. Ik bevind me op het puntje van een denkbeeldige stoel, want ik weet nooit wat komen zal.'

'Een mes blikkert in het straatlicht en komt in zacht vlees terecht. Een man blijft stervend achter en de vrouw die hij Vogel noemt, gaat naar huis om de sporen van hun prille romance uit te wissen. Terwijl het bloed nog
aan haar handen kleeft, komen de herinneringen naar boven. Aan een vader die te veel dronk en een moeder die lijdzaam toekeek. En aan de liefde. Of liever: aan de vele liefdes waarmee ze het verleden probeerde te
bezweren.'

'Rauw & alsof' is een vaak donkere, soms nostalgische maar dwingende en eigenzinnig geconstrueerde roman over de tol die we in het heden betalen voor wat ons in het verleden is overkomen.

Een debuutroman van Valerie Tack, en wat voor een, ik was er dadelijk favoriet van. Het verhaal, haar schrijfstijl subliem, recht voorde raap, geen woord te veel.  

In het eerste hoofdstuk vermoordt een jonge vrouw een man. De reden ken je niet. Zo gaat het in dit boek, je keert een deel terug in de tijd tot je alle touwtjes hebt om het waarom te snappen, hoe de geest van die vrouw werkt. Zo eindigt het eerste hoofdstuk met: “Hij heeft het niet verdiend, dat niet, maar er zat niets anders op. Het was hij of ik.” 

Het hoofdpersonage wordt niet bij naam genoemd, ze is een zus, zondagskind, duivelskind, vogel... Ik zal haar hier dan ook Vogel noemen. Vogel heeft een zwaar vertekend beeld van liefde, liefde krijgen en liefde geven. In haar jeugd werd haar moeder onderdrukt en lichamelijk zwaar mishandeld. Haar moeder onderging dit, vroeg enkel om niet op haar gezicht te slaan. Stel je voor, de buren of in de winkel! Ook haar jongere broer deelt in de klappen maar Vogel werd nooit geslagen. Om zichzelf te bewijzen en staande te houden in de wereld verliest ze zichzelf in korte romances. Wie het is doet nauwelijks ter zake. Wat ze wel telkens meeneemt als trofee is een kopje, de man hoeft ze nadien niet meer te zien. Al die kopjes etaleert ze in een kast, ze heeft er 43. Verder dan dit kan ze emotioneel niet aan met een man. Tot ze verliefd wordt. De man, een kunstenaar heeft een vaste vriendin wat hem er niet van weerhoudt een seksuele relatie op te bouwen met Vogel. Haar verwachtingen worden steeds teleurstellingen die mooi verwoord worden.  

“Hij die nu daar, met haar aan zee is. Hij die haar verkiest. Haar boven mij. Ik wil zo graag eens de eerste zijn. De enige.“ 

Ze voelt dat er een wild beest in haar leeft, in haar die ze ondanks de vele pogingen dat niet getemd krijgt. Ze ziet dit als een karaktererfenis van haar vader. Dat beest beïnvloedt al haar dagen.  

Geschreven zonder franjes en in twee soorten flashbacks. De dia-herinneringen die ze op p. 17 beschrijft als: “Altijd die beelden, als dia’s - klik, klik,klik - roteren in mijn hoofd. Steeds maar weer datzelfde rondje. De projector staat op stand-by.”, en het Vogel-verhaal dat terugkeert in de tijd. Treffend bij zo’n dia-beeld: “Hij houdt het zadel vast waarop ik zit, de hand waarmee hij moeder slaat en mij nu leert fietsen.” 

Wat dat doet met een kind dat is het verhaal, de invloed van je jeugd neem je voor altijd mee in je verdere leven. Hoe omgaan met verdriet, verlies en eenzaamheid daar steeds mee geconnecteerd zijn. Als je dit nooit leerde of zag en wat met zaken die je door je ‘kind-zijn’ niet kon ontlopen. Ik voelde het helemaal, je wordt er genadeloos in meegesleurd.  

Prachtig boek, alleen maar lof!  

Lut Delanghe, redacteur boekensite.gent