Pssst! Het grote weetjes en niet-weetjes boek over psychische ... euh ... je weet wel

Pssst jij, ja jij daar, die dit leest
Hoe gaat het met je?
Goed?
Ik dacht wel dat je dat zou zeggen. Dat zeggen de meeste mensen als je vraagt hoe het met ze gaat: ‘goed’, ook al is dat niet zo. Eigenlijk gaat het met heel wat mensen niet goed. 1 op 4 mensen in ons land zit ‘niet lekker in zijn vel’ of heeft zoals ze dat noemen: psychische … euh… je weet wel. Psy wat? Ja, moeilijk woord, he? Ik noem ze pssst-problemen.
Pssst. Dat zeg je wanneer je iemand iets wil zeggen waarvan je niet wil dat anderen het horen. Dat is bij psychische problemen vaak zo. Daar durven we niet over te praten. In ‘Pssst’ durven we dat wel. We vertellen je alles wat we erover weten. Maar er is ook ontzettend veel dat we er nog niet over weten. Dit is dus een weetjes én een niet-weetjesboek. Weten wat je niet weet kan je soms ook helpen iets beter te begrijpen. 
Voor jongeren vanaf 10 jaar met vragen rond pssst je weet wel ...

Auteur Brenda Froyen is lector taal in de lerarenopleiding, webredacteur van psychosenet.be en auteur van onder meer ‘Kortsluiting in mijn hoofd’. Tom Schoonooghe schildert, tekent en illustreert kinderboeken. Hij won reeds de Boekenpluim-prijs en zijn kinderboeken worden wereldwijd uitgegeven.

Dag Brenda, daar ben je weer. Ik las jaren geleden jouw boek ‘Kortsluiting in mijn hoofd’, dat heeft toen veel met mij gedaan en ook je opdracht die je in mijn boek schreef, waarvoor heel veel dank.  

“Psst! Het grote weetjes en niet-weetjes boek over psychische …euh... je weet wel.” 

In dit boek richt Brenda Froyen zich tot jongeren vanaf 10 jaar. Nodig, heel erg zelfs! Veel jongeren kampen met kleine en grote psy-problemen, maar daar ga je toch niet over praten of laten merken. Je wilt vooral net als anderen normaal zijn en niet abnormaal. Je verstopt dus die gevoelens, maar ze zijn er wel!  

Heel vaak krijg je dan te horen: “Gewoon niet aan denken”, ”Moet je daar nu zo verdrietig om zijn?” of “Gewoon de knop de omdraaien...” Waar zit die knop dan wel? Je kan dat niet zomaar eventjes. Brenda Froyen zegt daarop: “Omgekeerd lukt ook niet, probeer maar eens verdrietig te zijn als je ongelooflijk blij bent.” 

Een heel belangrijk deel gaat over de metafoor ’De kookpot.’ Iedereen heeft zijn eigen kookpot. Bij de ene is die groot bij anderen smal, klein, breed en in die kookpot zit vanalles zoals verdriet, vreugde, angst, boosheid. Het vuur onder die kookpot is hoe je leeft, werkt, speelt, sport, slaapt, beweegt en soms kan die pot overkoken, soms ongemerkt door anderen en of die pot gaat overkoken hangt ook van de pot zelf af.  

Dan heb je nog het deel ‘Gezeur’. Brenda Froyen vergelijkt zich dan met ouders en opvoeders want en dit horen of lezen jongeren niet graag, het gaat erom hoe je bepaalde zaken zelf in de hand kunt hebben om het vuur niet te hoog te laten, oplaaien. Dan gaat het specifiek over games, slapen, sporten, drank, drugs, schermpjestijd, media en de waarschuwing voor het gevaar ervan. Gelukkig brengt zij dit ernstig en niet betuttelend over ook de schitterende illustraties maken alles minder zwaar om lezen. Maar dan komt het belangrijkste moment, nl. Het aanreiken van oplossingen. Voor haar is de gouden regel ‘Praten’, om het even met wie als die maar écht luistert en de zilveren regel is ‘Hulp zoeken’ en wie dan die personen zijn die kunnen helpen. Bij hulp zoeken volgt ook vaak een diagnose en dat is best oké zolang het geen etiket wordt op de buitenkant van je kookpot en men vergeet wie achter die diagnose zit. 

Brenda Froyen weet waar ze over spreekt, in haar eigen verhaal ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ spreekt ze zelf over haar eigen psychose: “Alles wat ik deed en niet deed werd binnen die diagnose gekaderd. Ik mocht mezelf niet meer zijn.” 

Dit boek bevat nog veel kortere en langere hoofdstukken over genezen, schuldgevoel, doodgaan, zelfdoding. Ik zou deze review willen afronden met de woorden van de auteur: “... Niemand, echt niemand kan beweren dat hij of zij nooit psy-problemen zal krijgen Het kan iedereen overkomen. Iedereen van ons kan even anders zijn, even abnormaal zijn is normaal...” 

Op het eind van het boek vertelt Brenda Froyen nog iets over haar eigen psy-problemen en illustrator Tom Schoonooge (https://www.facebook.com/tom.schoonooghe) doet dit ook. Trouwens Tom, het zijn echt mooie illustraties.  

Een psy-woordenlijst vervolledigt dit boek.  

Een boek voor jongeren met en zonder psy-problemen dat in geen enkele schoolbibliotheek zou mogen ontbreken. Leraren, CLB-medewerkers en zorgcoördinatoren haal dit binnen op je school. 

Lut Delanghe, redacteur boekensite.gent