De poppenspeler van Warschau

Vlak voor de Tweede Wereldoorlog woont Mika, een veertienjarige Joodse jongen, in het getto van Warschau. Wanneer zijn grootvader op straat wordt doodgeschoten, erft Mika diens jas. In de voering van de jas vindt hij een handpop. Zo wordt Mika poppenspeler. Hij vermaakt de kinderen van het getto maar wordt ook gedwongen voor de Duitse troepen op te treden. Tot op een dag het hele getto wordt ontruimd. Samen met zijn nichtje Ellie gaat Mika ondergronds. Een van zijn poppen, de prins, reist mee met de Duitse soldaat Max naar de hel van Siberië. Het zal twee generaties duren voordat Mika’s poppen weer herenigd worden.

Soms, heel soms moet ik mijn leesritme even onderbreken gewoonweg omdat ik niet onmiddellijk uit een boek geraak of omdat er geen ruimte in mijn hoofd is voor nieuwe indrukken. De poppenspeler van Warschau legde mij twee dagen plat. Er is na het uitlezen van dit aangrijpend verhaal ‘even’ geen ruimte voor iets anders. Dit plakt aan je ribben!
Er is al veel geschreven over de Holocaust maar dit is van eenzelfde gehalte als de boekendief van Zusak. Ik weet het is gevaarlijk om boeken te vergelijken maar de gemene deler van deze twee romans is de verwerking van de (on)menselijkheid van dader én slachtoffer. Dit maakt meteen de poppenspeler van Warschau tot een treffer van formaat. Je krijgt een verhaal onder ogen van verdrukking, onbegrijpelijke volgzaamheid en weerstand. Je ziet het getto van Warschau doorheen de ogen van Mika, een jonge Joodse jongen maar ook doorheen de ogen van Max de soldaat die overtuigd was door Hitlers propagandatechnieken. Maar de echte helden zijn de poppen, de ‘Prins’ die het gevecht aangaat tegen nodeloos geweld maar ook kan luisteren naar het leed van deze die het slachtoffer zijn van oorlogswaanzin.
De poppenspeler van Warschau leert je niet oordelen hij zet je aan het denken. Hij laat je met zijn eigenwijze proza en aangrijpende verhaallijnen zien dat doorheen twee generaties ‘iets’ kan goedkomen.

Ongelooflijk knap geschreven met een meesterlijke structuur. Ik las dit in stilte en werd daarna nog stiller...