Schaduwen over de toendra

‘Schaduwen over de toendra’ van Dalia Grinkeviciute is het aangrijpende oorlogsdagboek van een veertienjarig meisje in een Siberische goelag. ‘Schaduwen over de toendra’ behoort tot de Litouwse literaire canon en wordt in één adem genoemd met Solzjenitsyn, Primo Levi en Anne Frank. In 1941 werd de veertienjarige Dalia Grinkeviciute samen met haar moeder en broertje uit Litouwen naar Siberië gedeporteerd. Als sterkste van de drie wierp ze zich op om dwangarbeid te verrichten. Op eenentwintigjarige leeftijd weet Dalia de goelag te ontvluchten en keert ze terug naar Litouwen. Daar zet ze haar ervaringen uit het strafkamp op papier en begraaft de aantekeningen in haar achtertuin uit angst voor represailles van de KGB. Pas in 1991, vier jaar na Dalia’s overlijden, wordt het dagboek bij toeval gevonden. ‘Schaduwen over de toendra’ is het verhaal dat Dalia begroef. De directheid waarmee ze haar ontberingen beschrijft getuigt niet alleen van haar lijden, maar ook van de hoop die ze altijd heeft gehouden en die haar de kracht gaf om te overleven.

Een indrukwekkend dagboek van een 14-jarig Litouws meisje dat samen met haar moeder tijdens de tweede wereldoorlog gedeporteerd wordt naar Siberië.

Het verschil met het dagboek van Anne Frank is dat zij ons het verhaal vertelt van haar deportatie en de ellende die ze daar moet ondergaan. Het is een verhaal van overleven, dood, honger, kou. Iets waar wij in onze hedendaagse comfortzone weinig vanaf weten: duizenden Litouwen, Finnen, Esten en anderen die gestorven zijn in kampen in Siberië door ontbering.

Een boek dat indruk maakt.

Marie