Sr.
Bavo Dhooge, drieënveertig en auteur van honderd boeken, besluit na zestien jaar te stoppen met schrijven. Bij het deleten van zichzelf stoot hij op een Facebookprofiel, gewijd aan ‘Bavo Dhooge’. Het blijkt een eerbetoon aan zijn vader door diens laatste, geheime liefde. Het brengt de schrijver op het idee om herinneringen op papier te zetten aan de man die op zijn éénenveertigste stierf en ook de tweede, niet-geleefde helft van zijn vaders leven te fantaseren. Meer nog dan zijn vader tot leven te wekken, geeft hij daarmee uiteindelijk zijn eigen hergeboorte vorm. ‘Ik kwam tot de conclusie dat de eerste helft van mijn leven was mislukt omdat het geslaagd was. Ik wilde weer verliezen. Mezelf verliezen.’
“Daar stond hij: mijn vader.”
Van Bavo Dhooge kan men in elk geval zeggen dat hij een veelschrijver is. Meer dan honderd boeken sedert zijn debuut in 2001. Meestal thrillers maar ook nooit te beroerd om iets extravaganter uit de hoek te komen. In 2020, in volle pandemie schrijft hij 12 boeken op 12 maand. Literaire litho’s waarvan hij er in 2021 elke maand één zal uitbrengen op telkens 100 exemplaren. En uitgerekend deze vlijtige pen loopt droog rond zijn 43ste. Is het toeval dat dit gebeurt nu hij ongeveer zo oud is als zijn vader toen die stierf? Hij is nooit in het reine gekomen met zijn vaders dood waardoor hij het gevoel heeft dat hij op zijn elfde gestopt is met groeien (en al die tijd werd er over het onderwerp niet gepraat, net zoals ook ‘overspel’, ‘zelfmoord’ en ‘zelfbevrediging’ taboe waren). Dat wreekt zich nu: ‘Het leven waar ik zo hard van had gedroomd, was geslaagd, maar ook mislukt. Het was mislukt omdat het geslaagd was. Ik wilde weer verliezen. Mezelf verliezen. Op de bereidheid te verliezen kwam het aan. Ik moest er een lijn onder trekken (…)Ik moest vooruit, maar om vooruit te geraken, moest ik nog even achteruit om mijn sporen uit te wissen.’.
Hij besluit om als het ware te verdwijnen en elk spoor dat van hem op het internet of elders te vinden is te verwijderen. Wanneer hij nog een laatste controle uitvoert op Facebook stuit hij toch nog op een pagina met zijn naam. Stel je zijn verbijstering voor als hij merkt dat het een pagina is van zijn vader, Bavo Dhooge Sr. Hijzelf was 11 toen zijn vader stierf, zijn vader had nooit het internet gebruikt en toch heeft zijn ‘baba’ hier een pagina. Bavo Jr. begint zijn zoektocht naar diegene die de pagina onderhoudt en op die manier komt hij tot de ontdekking dat zijn vader er een minnares op nahield.
Sr. is geen gemakkelijke man om mee samen te leven en zijn moeder heeft dan ook heel wat te vergeten en vergeven. Hij herinnert zich levendig de scènes op de overloop waarbij zijn moeder zijn vader de huid vol schold: ’Smerige horenzetter! Vuile bedrieger!’ en hem daarbij één van de vijfduizend jazzplaten als een frisbee naar het hoofd gooide.’ Door zijn zoon wordt hij hogelijk bewonderd maar naarmate die dieper graaft in zijn vaders leven moet hij zijn mening toch bijstellen. Bavo Dhooge Sr. is een flamboyante man, geliefd als kinesist en populair bij iedereen. Een man die met zijn vrienden kaart en tennist, jazz speelt, bergen schulden maakt en er een geheime liefde op na houdt. Multitasking was voor hem uitgevonden. ‘Hij had de gave een kamer binnen te stappen en ze anders achter te laten.’ Hij leeft ‘op het jachtige karakter van de jazz, steeds variërend op één thema, maar telkens weer ontsnappend en niet in het gareel te houden.’ Een goestendoener.
Vlot lezen doet deze roman niet, het is geen page-turner maar op de één of andere manier lokt het verhaal wel telkens terug. De structuur zit knap in elkaar. Twee verhalen die elkaar overlappen én elkaar aanvullen. Eén verhaal dat verteld wordt door de zoon en waarin de Vadervariaties het perspectief van de vader laten zien. Een tweede deel wordt gezien vanuit de vader naar de zoon en hier worden de Zoonsverduisteringen vanuit het perspectief van de zoon vertelt. Het geeft dikwijls de indruk te improviseren, de schijnbare wanorde waarop jazz wordt gespeeld, jazz en muziek lopen trouwens als een motief doorheen de roman. Door de gedetailleerde beschrijvingen en anekdotes wordt de roman niet melig en Bavo Dhooge aarzelt niet om zijn eigen kleine kantjes in dit dubbelportret te verwerken.
Heel geleidelijk groeit er een versmelting van vader en zoon. Door over zijn vader te schrijven brengt Bavo Jr. hem terug tot leven. Hij schrijft zijn vader naar zich toe en een tweede leven in. Het is nog maar de vraag of die in dat tweede leven andere en betere keuzes maakt.
Deze half - autobiografische roman waarin fictie en non – fictie door elkaar lopen doet nadenken over de vraag ‘Wat als?’ En die vraag heeft Bavo Dhooge ingevuld door zijn vader niét te laten sterven aan longkanker maar een fictief vervolg te breien aan het leven van Sr. waarin ze beiden in een perfecte vader – zoon relatie zitten. Toch is Bavo Sr. niet blij met het boek dat zijn zoon schrijft over zijn jeugd en familiegeschiedenis: ‘Hij is er diezelfde avond in begonnen en kon het niet opzijleggen, niet omdat het zo goed geschreven is maar omdat het zo veel over hem gaat. Wat er kan? Er kan zuust helemaal niets!’ is zijn reactie wanneer hij het boek van Jr. te lezen krijgt.
Bavo Dhooge nam hier het leven van zijn vader en schreef er een schaduwleven voor. Een bijzonder vaderportret.
Marianne Verschaeren, huisrecensente boekensite.gent