zabor
In Zabor van Kamel Daoud, auteur van de internationale bestseller Moussa of de dood van een Arabier, neemt de jonge Algerijnse Zabor, met een overleden moeder enerzijds en een vader die hem heeft verstoten anderzijds, zijn toevlucht tot het lezen van boeken. Franse boeken, die niet alleen door de taal maar ook door de veelzijdige thema's een nieuwe wereld aan hem openbaren. Zabor is er altijd van overtuigd geweest dat hij een gave heeft: zolang hij schrijft, kan hij de dood op afstand houden, zoals Sheherazade in Duizend-en-een-nacht. Zo ook op de avond dat hij aan het sterfbed van zijn vader zit.
Zabor is de betoverende nieuwe roman van de controversiële auteur Kamel Daoud.
Het debuut, Moussa of de dood van een Arabier van de Algerijnse schrijver Kamel Daoud heb ik verslonden, ik was dus echt benieuwd naar ‘Zabor.’ Het verhaal speelt zich terug af in Algerije en connecteert terug postkoloniaal naar Frankrijk. Die twee landen zijn nu eenmaal met elkaar verbonden. Maar daar stopt voor mij toch wat de vergelijking want waar Daoud zijn debuut vlot leesbaar was is dit echt geen boek voor doetjes. Zabor vraagt veel van de lezer en dwingt die tot langzaam en gefocust lezen. De jonge Zabor wordt nadat hij is verstoten door zijn vader, een rijke schapenboer-slager opgevoed door zijn tante Hadjir en zijn zwijgzame grootvader. Hij is een zonderling, eet geen vlees en spreekt met hoge mekkerende geitenstem, genoeg om gedurende zijn jeugd de pispaal van het dorp te zijn. Gepest en uitgestoten door het dorp vereenzaamt hij en wijzigt zijn dagritme, nacht wordt dag en dag wordt nacht. In het dorp aan de rand van de woestijn is zijn intelligentie en zijn leeshonger geen zegen maar een reden meer om er niet meer bij te horen. Het hele levensverhaal van Zabor wordt je met mondjesmaat toegestoken en zit verweven in zijn strijd om zijn vader te redden van de dood. Zabor bezit namelijk de gave het geschreven woord: “Hij kan met eindeloos schrijven de dood op afstand houden.” Een geschreven taal die hij zelf ontwikkelde nadat hij zich op eigen wijze de Frans taal heeft machtig gemaakt door een aantal ‘vergeten’ boeken te lezen, te koesteren. Zij wezen hem de weg naar het woord, naar zijn gave maar ook naar zijn eigen leven. Je leest gaandeweg hoe het woord bezit neemt van hem, hem verlost van zijn driften en verwachtingen, zijn leven maar ook dat van anderen beheerst. Doorheen deze strijd zijn ook zijn gedachten, de gedachten van ‘de hond’ verweven, filosofisch, intrinsiek en sturend.
Niet alleen de dualiteit in snelheid tussen een vlot lezend magisch-realistisch verhaal en de omschrijvende gedachten die je verplichten om traag te lezen maar ook de prachtige taal laten je soms hartstochtelijk doorrazen en soms proevend genieten. Ik moest er wat voor doen maar mijn verwachtingen werden ruimschoots ingelost.
Jan Stevens