Birmaanse dagen
De Engelse houthandelaar Flory behoort tot de kleine blanke elite in het stadje Kyauktada in Opper-Birma. In de verzengende tropenhitte wordt hij steeds meer bevangen door walging van zichzelf en de andere Britten, die hun dagen verdoen in de Europese Club – hét broeinest van de koloniale onderdrukking van de Birmanen.
Als Elizabeth Lackersteen haar oom komt bezoeken ziet Flory in haar een mogelijkheid om te ontsnappen uit zijn isolement, maar hij is niet bedacht op de sluwe intriges van de plaatselijke magistraat U Po Kyin, de jaloezie van een voormalige maîtresse en bovenal het kille opportunisme van Elizabeth.
In Birmaanse dagen, zijn debuutroman, presenteert George Orwell een verwoestend beeld van het Briste kolonialisme, gebaseerd op zijn ervaringen als politieagent in Birma.
Voor Animal Farm en voor 1984 was er Birmaanse Dagen. In 1934 verscheen de debuutroman van George Orwell. Gebaseerd op zijn eigen ervaringen als overheidsfunctionaris in Zuidoost Azië, is Birmaanse Dagen een stevige kritiek op het Brits imperialisme en kolonialisme van die tijd, en dus ook een voorbode op de maatschappijkritiek van zijn latere romans. Verschillende personages zouden op echt bestaande personen gebaseerd zijn, waardoor het boek in eerste instantie niet in Groot-Brittannië verscheen. Het verhaal schetst dan ook geen al te positief beeld van de Britse kolonisten, die door racisme en opportunisme gedreven worden.
Het hoofdpersonage is John Flory, een 36-jarige houthandelaar die ten onder dreigt te gaan aan isolement en eenzaamheid. Hij heeft weinig sympathie voor zijn mede-Europeanen in de lokale Club maar is een te grote lafaard om tegen hun xenofobie en intriges in te gaan. Wanneer de jonge Elizabeth Lackersteen in de kolonie verschijnt om haar oom en tante te bezoeken denkt Flory de vrouw van zijn leven en een uitweg voor zijn eenzaamheid, gevonden te hebben. In zijn naïviteit is hij echter blind voor haar koudbloedig opportunisme.
Orwells negatieve ervaringen in Birma zorgen ervoor dat ook de lezer weinig sympathie kan opbrengen voor de Europeanen, en dat geldt ook voor Flory, die laf en zwak is. Maar het zijn niet alleen de kolonisten die er slecht van af komen. Hoewel Orwell via zijn hoofdpersonage een zekere bewondering voor de lokale bevolking en cultuur toont, komen ook zij in een slecht daglicht terecht. Samenzweringen, intriges en verraad zijn ook hen niet vreemd. Van lokale ambtenaren en gerespecteerde dokters tot afgewezen minnaressen, allemaal maken ze deel uit van een cultuur die, afhankelijk van aan welk personage je het vraagt, hen inherent is, dan niet aangeleerd werd door hun blanke overheersers.
Birmaanse Dagen is geen romantisch avontuur in Zuidoost Azië, maar een intrigerend portret van een kleine gemeenschap aan de rand van de westerse beschaving, waar het niet altijd even duidelijk is wat die beschaving nu precies moet inhouden. Een aanrader.
B.A.