De dood van Murat Idrissi

De veerboot van Tanger naar Algeciras, een felle wind jaagt door de Straat van Gibraltar. In het ruim van het schip, verscholen in de kofferbak van een auto, sterft een jongeman. Met de dode verstekeling in hun auto rijden twee jonge Marokkaans-Nederlandse vrouwen even later Spanje binnen. Groot en leeg strekt het land zich voor ze uit. Aan weerszijden van het asfalt de woestijn. Wat begon als lichtzinnig avontuur, is hun noodlot geworden. In 2004 bezocht Tommy Wieringa een rechtszaak waar hij het feitenrelaas optekenende dat de basis vormt voor De dood van Murat Idrissi. Langs de Spaanse snelwegen naar het noorden worden jaarlijks honderden anonieme doden gevonden die de overtocht niet overleefden. De dood van Murat Idrissi beschrijft het lot van een van hen, maar ook dat van twee migrantendochters, die zich zowel in het land van hun ouders als in Nederland vreemdeling wanen.  Na Dit zijn de namen vertelt Wieringa opnieuw een migratiegeschiedenis; een verhaal van verlangen en opportunisme, overmoed en dood. 

Dit is het verhaal van velen, die wij niet kennen, zij die geen toekomst voor zich hebben zoals wij. Wieringa heeft er één uitgepikt, getriggerd door een rechtszaak over twee vrouwen uit Rotterdam van Marokkaanse afkomst. ’t Is kort eigenlijk te kort maar misschien zit daar net de kracht. Het verhaal concentreert zich rond twee jonge Nederlandse vrouwen die naar hun thuisland terugreizen maar ook daar ontheemd zijn. Hun hele, impulsieve en ondoordachte trip loopt behoorlijk in ’t honderd als zij een aanrijding veroorzaken met huurauto. Berooid en uitzichtloos laten zij zich overhalen door een gladde plaatselijke Marokkaanse jongere om samen met hem en een paar vrienden een vluchteling, Murat Idrissi mee te smokkelen met hun huurauto tijdens de oversteek naar Gibraltar. Op deze wijze hebben ze geld en kunnen ze huiswaarts. Murat verstopt in de kofferbak waarvan het reservewiel is weggehaald stikt echter tijdens de oversteek. ‘t Gaat van kwaad naar erger zodra de fikser er na dit voorval de vlucht neemt, mét hun centen. De twee jonge vrouwen zitten met een lijk in de kofferbak en rijden zwaar in shock verder doorheen het Spaanse dorre land zonder geld tot wanneer hun brandstof op is. De optie om zich van het lijk te ontdoen is geen sinecure en hoe het dan verder moet weten ze ook niet.
Wieringa blijkbaar ook niet want het eind is op zijn minst gezegd nogal abrupt. Dit verhaal voelt niet aan als afgewerkt. Voor mij is dit zeker geen obstakel want de boodschap heeft Wieringa prachtig vertaald in zijn woorden, als vluchteling heb je soms geen andere keuze en het is voor ons welgestelde burger gemakkelijk om een mening te vormen. Dit verhaal is wervelend geschreven en laat toe om het uit te lezen op nauwelijks één dag. Alleen blijft het daarna nog dagen in je hoofd hangen en knaagt het stilletjes aan je geweten. Al is het maar om iets minder vlug ergens een mening over te verkondigen. Sterk!
 
Jan Stevens