Haar goede hand
Melanie, de moeder van Sonia, heeft geheugenproblemen. ‘Ze zou eigenlijk niet meer op zichzelf moeten wonen, het wordt levensgevaarlijk,’ zegt de buurvrouw. Zoals haar moeder voor Sonia zorgde, zorgt zij nu voor haar. Ze hebben een sterke band, maar niet zonder complicaties, mede door Melanies moeilijke jeugd, haar jappenkampverleden en de revolutietijd waarin ze veel van haar meisjesdromen heeft moeten opgeven.
Haar goede hand is een openhartig, respectvol portret van een dappere, kleurrijke vrouw. Marion Bloem nam hiervoor haar eigen moeder als uitgangspunt.
“Ik kan haar niet na drieënzestig jaar gaan tutoyeren want dat werd ooit te absoluut afgekeurd en afgestraft. En ‘Ik hou van u’ klinkt niet gemeend maar lijkt vanuit dezelfde schuldgevoelens voort te komen als waarom ik als puber elke zaterdagmiddag niet met vriendinnen de stad onveilig maakte, maar onze badkamer boende totdat de kranen van zilver leken.”
Een moeder zorgt voor haar jonge dochter; een dochter zorgt jaren later voor haar oude moeder. Het is immers de tand des tijds die de vijfentachtigjarige Melanie Krijger nu parten speelt; haar geheugen laat haar te vaak in de steek. Dochter Sonia bekommert zich - logisch toch – om Melanie. Toch kan ze mama nog steeds niet tutoyeren en spreekt ze haar aan met ‘u’. Hun onderlinge relatie bestaat uit een hechte familieband, toch blijft het allemaal behoorlijk ingewikkeld. Melanie’s lastige jeugdjaren, de nasleep van polio, haar verleden in de jappenkampen, alsook de revolutieperiode. Dit alles heeft heel wat diepe sporen bij haar achtergelaten. Melanie is een getormenteerde, verbitterde maar ook moedige vrouw. Gehard door het leven…
Het is aanvankelijk wel even wennen om als lezer echt mee te zijn met de opmerkelijke schrijfstijl van Marion Bloem (1952). Uiteindelijk geniet je, of word je geconfronteerd met de harde jeugd van mama Melanie. Je begrijpt steeds beter, hoe ze als een strenge opvoedster van haar kinderen haar frustraties te lijf moet gaan. Toch blijkt ze ook een warm hart te hebben en bewijst ze een heel bijzondere vrouw te zijn. Een vrouw die nooit opgeeft.
De auteur weet onopvallend en vakkundig autobiografische elementen te vermengen met fictie. Dat Haar goede hand een eerbetoon is aan haar eigen dappere moeder, daarover bestaat geen enkele twijfel. Het verhaal zelf is dan wel opgevat als fictie, Bloem baseerde zich wel op haar eigen moeder als vertrekpunt. Het boek is een familieportret dat de gecompliceerde relatie ontleedt tussen een moeder en een dochter, vol eerbied neergeschreven. Interessante thema’s - zoals het verleden van Nederlands-Indië, de problematiek rond integratie - geven deze roman extra glans.
Door het oproepen van waardevolle herinneringen weet Marion Bloem een haarfijn portret te schetsen van Melanie. Soms is de auteur helemaal niet zo fier op moeder, het gebeurt wel eens dat ze haar haat. toch toont de schrijfster haar ontzag voor de vrouw die haar op de wereld heeft gezet. Haar goede hand heeft geen plotlijnen en is neergezet in een ietwat warrige structuur. Dit maakt het lezen er niet gemakkelijker op. Volhouden dus, zoals Melanie, de ultieme beloning bestaat uit heel wat interessante passages!
Guy Doms