Onze zielen bij nacht
In de vertrouwde omgeving van Holt, Colorado, de thuishaven van alle werk van Kent Haruf, komt Addie Moore onverwacht op bezoek bij haar buurman, Louis Waters. Haar man is al jaren dood. Zijn vrouw ook. Ze kennen elkaar al lang, en wonen in hun eentje in huizen waar geen gezinsleven meer bestaat en waar de nachten eenzaam zijn. Ze hebben nooit veel woorden gewisseld, maar nu raken ze in gesprek.
En meer dan dat. Addie stelt voor dat ze samen de nachten doorbrengen en haar bed delen. Het gaat niet om seks, maar om de intimiteit van de slaapkamer, waar ze hun gesprekken voortzetten en hun dromen, angsten en verwachten delen. En waar ze in de koude nachten de warmte van elkaars lichaam voelen.
Het nachtelijk samenzijn blijft niet onopgemerkt. In het stadje Holt spreekt men er schande van. Maar Addie en Louis laten zich hun nieuw verworven geluk niet afnemen. Totdat Addie's zoon, wiens huwelijk op de klippen dreigt te lopen, bij zijn moeder aanklopt en vraagt of zij een zomer lang haar kleinzoon Jamie in huis wil nemen.
Een paar dagen lang is Louis niet meer welkom, maar dan vraagt Addie of hij terugkomt en ontwikkelt zich een diepe vriendschap tussen de oude man en de kleine jongen die 's nachts beschutting zoekt in het bed van de twee oude mensen. Familie en buren zijn geschokt en Addie voelt zich verplicht de relatie met Louis te beëindigen. Maar lang duurt dat niet.
Met de warmte en compassie die zo eigen zijn aan het schrijverschap van Kent Haruf, zorgt de auteur voor een even wijze als ontroerende ontknoping.
Stil, héél stil werd ik toen dit delicaat schrijfsel van amper 170 pagina’s dichtsloeg. Nog stiller werd ik toen ik las dat Alan Kent Haruf de dag nadat zijn manuscript bij de uitgever lag onverwacht stierf.
Dit verhaal over twee oude mensen raakte mij diep in het hart broos, ongenaakbaar mooi en toch wreedaardig.
Addie, zeventig en al een hele tijd weduwe staat op een dag plots aan de voordeur bij Louis. Louis is ook al geruime tijd alleen nadat zijn vrouw na een slepende ziekte overleed. Hij woont slechts een eindje verderop in dezelfde straat. Ze wonen er beiden al tientallen jaren zonder echt veel met elkaar in contact te komen. Addie valt prompt met deur in huis en vraagt of hij bij haar wil komen slapen om de eenzaamheid te verdrijven. Niet voor de seks maar om samen in bed te praten met elkaar en in slaap te vallen. Louis vraagt bedenktijd maar stapt ‘avonds door het donker met zijn tandenborstel en pyjama in een bruine, onopvallende zak langs de tuin naar Addie. Hij wil niet dat de buren erover spreken. Maar dit is buiten Addie gerekend die zich op haar oude dag een rebelsheid aanmeet en zich niks meer wil aantrekken van de buren. Dat ze maar praten … Ze doen toch niks verkeerd. Ach, Haruf kan het zo mooi en zo eenvoudig omschrijven, die tederheid tussen twee mensen die intimiteit misten. In het begin zien ze elkaar alleen ’s avonds als Louis, nu langs de voordeur komt. Ze drinken een glas en gaan naar bed, houden elkaars hand vast en praten. Ze praten over hun leven, ze vinden troost bij elkaar. Uiteraard gaan hun escapades over de tong van de gemeenschap maar Haruf laat ze zoet en ondeugend wraak nemen. Ze verschijnen in het openbaar en snoeren met brio de roddelaars de mond. Via hun kleine gesprekjes krijg je langzamerhand een beeld van hun leven en verschijnen de karakters voor jou alsof je hen zomaar in je eigen straat tegenkomt. Woorden van menselijkheid maar onderhuids voel je de teleurstellingen en de dromen uit hun leven. Alles loopt soepel, ze proeven van hun nieuwe relatie die eigenlijk alsmaar ondeugender wordt. Ze genieten van elkaar en ook van de kleinzoon van Addie die een hele zomer bij haar komt logeren omdat haar zoon zijn relatie op de klippen is gelopen. Ze zorgen zo zacht en liefdevol voor dat jongetje, zoals alleen grootouders dat kunnen. Helaas stelt haar zoon zijn wetten. En krijgt dit liefdevolle verhaal een wrede wending. Wreedheid en onbegrip zoals alleen mensen elkaar kunnen aandoen en er worden hartverscheurende keuzes gemaakt. Keuzes die zich opdringen als je ouder wordt en die je botweg worden voorgeschoteld zonder ook maar enige vorm van empathie. Maar het zou de eigenwijze Addie niet zijn die er opnieuw een wending aangeeft want lichamen kunnen van elkaar gescheiden worden maar zielsgenoten niet.
Deze leesparel over ouder wordende eenzaamheid en warme liefde is in mijn huid gekropen. Mocht ik ooit ergens een “Addie en Louis “ tegenkomen dan gaf ik hen een dikke knuffel en zou zachtjes zeggen: “ Laat je niet doen!”
Jan Stevens