Dwarsligger

Onder de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, pal in het midden, ligt een doodskist met het zeventiende-eeuwse skelet van een man. De archeologen die de overledene terugvonden noemden hem ‘de dwarsligger’, omdat zijn kist als enige niet in de rij ligt. Deze historische roman vertelt zijn verhaal en dat van een man die al zijn hele leven door ‘de dwarsligger’ gefascineerd is.
Jan is chirurgijn in het Knechtjeshuis van Antwerpen, waar hij ook opgegroeid is. Wanneer de pest eind 17de eeuw voor de laatste keer lelijk huishoudt in Vlaanderen, komt zijn verstandhouding met de religieuze gezagsdragers in de stad danig onder druk.
Ivan werkt als stadsgids en leidt buitenlandse toeristen rond in de kathedraal. Buiten de kerkmuren manifesteert hij zich als notoire rokkenjager, vanbinnen worstelt hij met zijn afkomst en de vraag waarom hij zijn ouders nooit heeft gekend.
Drie eeuwen staan er tussen deze twee jongemannen, die zich allebei uniek en uitverkoren wanen. Toch zijn er opvallende gelijkenissen tussen hun levens en de problemen die ze het hoofd moeten bieden. De dwarsligger is een alles overstijgend verhaal over liefde, geloof, verbeelding en wilskracht. En bovenal over hoe de geschiedenis zich herhaalt.

“De doodgraver meet de ravage op. Ondanks de zware inspanningen van geestelijken, knechtjes en vrijwilligers gisteren, blijft de vloer een verscheurd mozaïek: verschuivingen, verzakkingen, glasscherven, losgekomen tegels en blootgelegde graven in een moeras van modder. Zijn blik rust op de puinhoop van de ingestorte tribune van het koordoksaal.”
Wanneer je als lezer met dergelijke passages al in het eerste hoofdstuk wordt geconfronteerd, dan gaat je nieuwsgierigheid wellicht meteen op scherp staan. Yves Saerens (1983) debuteert met zijn historisch getinte roman “De dwarsligger”. Zestien jaar na zijn besluit om een stevig onderbouwd boek te schrijven is het dan eindelijk zo ver. Het eindresultaat: ruim 400 pagina’s, gebaseerd op werkelijk gebeurde feiten.
Als een echte dwarsligger ligt hij begraven in een sarcofaag onder de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen. Hij is een skelet van een man uit de zeventiende eeuw. Archeologen noemen hem “de dwarsligger” omdat zijn doodskist niet in de rij ligt, maar helemaal dwars. Wie hij in werkelijkheid geweest is, dit blijft nog steeds een vraagteken. Yves Saerens geeft hem een eigen gezicht en identiteit. Jan heet hij en is chirurgijn in het Knechtjeshuis van Antwerpen; het is eind zeventiende eeuw. De vreselijke ziekte die pest heet, slaat wild om zich heen. Jan geraakt in conflict met de plaatselijke magistratuur en de religieuze top. Vandaag is er Ivan, een gids die de toeristen begeleidt en informeert in de Antwerpse kathedraal. Hij is erg geïnteresseerd in die mysterieuze dwarsligger. Ivan is tevens een echte jager – op vrouwen – en heeft het bijzonder moeilijk met zijn afkomst. Hij zit vooral opgescheept met zijn persoonlijke levensvraag: “waarom heb ik mijn vader en moeder nooit gekend?”
De auteur verenigt het heden met het verleden (eind zeventiende eeuw), waarbij de twee verhaallijnen opvallend veel met elkaar gemeen hebben. Inderdaad, de geschiedenis herhaalt zich weer… Je reist samen met Yves Saerens als gids naar het verleden en keert ook weer met hem terug naar het heden. Zonder noemenswaardige vorm van verwarring beleef je de twee avonturen vanop de eerste rij. De plot wordt slechts druppelsgewijs vrijgegeven, waarbij je niet mag vergeten dat Saerens op een onbewaakt moment alles nog eens flink door elkaar gooit. Deze historische roman heeft een solide constructie. In een toegankelijke stijl en taal lees je deze roman zo uit. “De dwarsligger” is een verhaal waarin verschillende thema’s aan bod komen zoals geloof en liefde, vastbeslotenheid. Dit is een veelbelovend debuut dat smeekt om een tweede boek van deze schrijver. Laat ons hopen dat het dit keer geen 16 jaar zal duren…
 
Guy Doms