Later als ik dood ben

Elin denkt alles te hebben. Een leuke vent, fijne ouders, een vaste baan. Maar dan ontdekt ze dat haar verleden één grote kluwen leugens is. Wie zijn haar echte ouders? En wie is zijzelf eigenlijk? Er is maar één plek waar ze deze antwoorden kan vinden: in het criminele circuit. Ze zegt haar vertrouwde leven op, accepteert een baan in een tbs-kliniek en ontdekt veel te snel dat aan elk antwoord een prijskaartje hangt.

Is de Nederlandse thrillerauteur Ilse Ruijters na haar bekroonde debuutthriller “De onderkant van sneeuw” gestopt met schrijven? Neen, en dood is ze ook niet; haar tweede boek liet wel twee jaar op zich wachten en kreeg de fraaie titel “Later als ik dood ben.” Haar grote kracht als schrijfster haalt Ruijters uit haar maatschappelijke inleving en psychologische beleving van het verhaal.
 
Elin prijst zichzelf gelukkig: een toffe vent, leuke ouders en een baan met toekomst. Tot ze vaststelt dat haar verleden niet is wat het lijkt. Ze besluit om op zoek te gaan naar haar echte, biologische vader. Haar moeder houdt flink de boot af, terwijl haar tante wil wel wat loslaten. Elin wordt er steeds zekerder van dat haar echte, biologische vader een tbs-veroordeelde is (het verhaal speelt zich af in Nederland, ginds is tbs een heel bekend fenomeen). Ze geeft haar stabiele leventje op en gaat aan de slag in een tbs-kliniek (waar personen worden opgenomen die veroordeeld zijn tot “terbeschikkingstelling” met dwangverpleging). Als sociotherapeut kan ze deze baan perfect aan. Onder haar verantwoordelijkheid valt een groep van 11 personen, waaronder een Surinamer, een pedofiel, een verkrachter en een moordenaar. Ze speurt in dit milieu naar tips die naar haar biologische vader moeten leiden. Het loopt echter niet van een leien dakje en alles gaat de mist in… Of toch niet?
 
“Later als ik dood ben” begint alvast met een intrigerende proloog. Nadien word je meegesleept door de frequente sprongen terug in de tijd, van heden naar verleden en terug. Niet alleen Elin als hoofdpersonage wordt ontleed, ook de andere karakters komen aan de beurt. Toch wordt het nooit echt te ingewikkeld en sla je automatisch aan het puzzelen. Tijdens het lezen stel je eveneens vast dat er personages zijn die de uiterlijke schijn ophouden. Bij de les blijven, dus. Stap voor stap voert Ilse Ruijters de spanning op, vooral dan de onderhuidse. Het boek is een thriller, waarin er flink wat aandacht gaat naar sociale problemen en naar psychologische diepgang. Het bijzondere groepje ziekenhuisbewoners kleurt het verhaal mooi in. Delinquenten zijn immers bijzondere karakters die niet steeds doen wat je van hen zou verwachten.
 
Opmerkelijk is de schrijfstijl en –taal, puur en zuiver met een hoge toegankelijkheidsgraad. Op het juiste moment gaat Ruijters terug in de tijd en houden de flashbacks je voortdurend onder hoogspanning. De korte hoofdstukken verhogen beduidend de leessnelheid.
 
Qua geloofwaardigheid scoort “Later als ik dood ben” hoog. Een troebel en dubieus verleden zet je niet zomaar opzij, dit wordt door de schrijfster glashelder uitgeklaard. Schitterend hoe Ruijters de verwarring schetst van haar hoofdpersonage, alsook haar drang naar de echte waarheid. Alles en iedereen moet hiervoor wijken, zelfs haar relatie staat onder zware druk. Elin volhardt in de boosheid; ze moet en ze zal duidelijkheid scheppen in haar hoofd. Een psychologische thriller die er stevig inhakt: twijfels, doorzetting, emoties, chaos in het hoofd. Al deze elementen worden levensecht neergezet. Het verhaal krijgt nog een indrukwekkende en eerder onverwachte apotheose, knap!
 
Guy Doms