De automobielclub van Caïro
Egypte, eind jaren veertig. In de salons van de decadente Cairo Automobile Club pokeren koning Faroek en de lokale elite avond aan avond met
de Engelse machthebbers, terwijl de kamerheer van de koning de bediening terroriseert. Een van de bedienden is Abdelaziz, telg uit een ooit welgestelde maar nu aan de grond geraakte familie. Hij is naar Caïro verhuisd om zijn kinderen een betere opleiding te geven, maar als de kamerheer
hem in het vizier krijgt, is hij zijn leven niet meer zeker.
Mocht ik boeken kiezen afgaande op de cover en eigenlijk doen we dit allemaal wel dikwijls eens (geef maar gerust toe …) dan was " De automobielclub van Caïro " één van de eerste waar ik mee naar huis zou gaan. Het kolonialisme en 'British imperialism' spat er gewoon van af. Gelukkig stelt de inhoud niet teleur, integendeel die overtreft met verve deze aandachtstrekker. Als een auteur zijn eigen gecreëerde hoofdpersonages daadwerkelijk in zijn verhaal laat instappen en bekritiseren dan ben is die van geen kleintje vervaart. Als activist op het Tahirplein en politiek schrijver kan het dan ook niet anders dan dat dit boek een aanklacht is tegen het Britse koloniaal bewind, een onmenselijk en racistisch bewind net zoals het onze waar ik niet trots op ben. We werden er als natie rijk op en hebben nu heden ten dage dan nog de onbehouwenheid om een helpend hand in vraag te stellen. Al Aswani staat daar mijlen ver boven en met humor, het ongelooflijk wapen tegen elke dictactuur klaagt hij dit vlijmscherp aan. Hij is een meester-verteller die net als Kader Abdolah zijn publiek meedogenloos meesleurt in zijn verhaal en ons met moeite een adempauze gunt.
De automobielclub van Caïro creëert vele personages, maar doorheen het hele verhaal is Abd al-Aziez Ga’far en zijn familie de rode draad. Hij is aan lager wal geraakt en berooid met zijn familie naar Caïro getrokken om in dienst te gaan in de automobielclub. De hele ingewikkelde pikorde van alle bedienden die ten dienste staan van de Britse kolonialisten wordt met ijzeren hand geleid door Akoe. Zelf Egyptenaar en vertrouwenspersoon van de koning. Hij bestiert die hofhouding met geslepenheid, verdeel- en heerspolitiek en gewelddadigheid. Wij kunnen ons niet meer voorstellen dat dit ooit mogelijk was en legt meteen een pijnlijke wond open waar elke vorm van despotisme op steunt, angst en gebrek aan samenhorigheid. 't Is bijwijlen even slikken en in onze eigen historische de spiegel kijken terwijl je leest. 't Geeft echt geen fraai beeld maar dit gevoel blijft door de vele verhaallijnen zinderen op de achtergrond.
Prachtboek dat met een hoog schelmenstreken gehalte ons voor een koloniale spiegel plaatst, ons als Westerling historisch uitkleedt en in ons hemd zet. Een meesterlijke vertelling die jammer genoeg gebaseerd is op geschiedkundige feiten, een traktatie op originaliteit!
Jan Stevens