Abadaringi

Voor de hel er in 1994 losbrak, leefde en werkte Jeroen Janssen in Rwanda. Hij gaf er les aan de kunstschool van Nyundo. Twintig jaar later keerde hij terug, met zijn schetsboek en stiften in de aanslag, op zoek naar de plaatsen en de mensen die voor eeuwig in zijn geheugen gegrift staan. Hun portretten en ervaringen vormen de basis voor deze graphic novel. Waar hij voor zijn vorige boek ‘Doel’ nog geregeld van uit zijn atelier werkte, koos Janssen er nu resoluut voor om op locatie te tekenen. In Vlaanderen aan de Dender, in Frankrijk aan de Loire, maar vooral in Rwanda, aan de oevers van de Grote Meren. De titel ‘Abadaringi’ verwijst naar de lokale benaming voor ceux de l’Ecole d’Art. Deze mensen, vaak oud-leerlingen van Jeroen, spelen de hoofdrol in dit boek. Vandaag zijn ze leraar, ambtenaar, kok of kunstenaar, maar allemaal delen ze een verleden aan de school van Nyundo. Dit is hun verhaal.
 

Als je een dochter hebt die al van kleins af aan wist dat ze de wereld zou verkennen dan wordt je wereld groter en breder. Kan ook niet anders want zij voeden jou evengoed op als jij hen. Dit groot mondiaal avontuur startte bij haar in Rwanda enkele jaren na de genocide. Jeroen Janssen, auteur van o.a. de prachtige graphic novel "Doel" was mij reeds bekend als een haarscherp observeerder van mensenlevens en met 'Abadaringi," een retrospectie van de tijd die hij daar doorbracht als lesgever op de kunstschool Nyundo was de link gauw gemaakt. Ik sprak deze zachtmoedige man aan en net zoals ik was ook hij verbaasd van de linken die levens doorkruisen. Met dat verschil dat hij alles van dichtbij meemaakte en dat laat je niet los. Ook het woord 'Muzungu' niet, de werktitel van dit prachtige werk boordevol levensverhalen en ook het eerste woord dat onze dochter uit Rwanda naar ons  toespeelde toen we naar de broussegeluiden luisterden via haar GSM. Want skypen en facetime behoorde toen nog niet tot de mogelijkheden. Met Abadaringi keert Jeroen Janssen in 2007 terug naar Nyundo en zijn oude werkplek. En zoals ik Jeroen zijn werk ken, tekent hij ook hier terug zijn verhaal, zijn reisverhaal, zijn indrukken en zijn emoties op een onnavolgbare empathische wijze op. Kleurrijk, warrig zoals Afrika is. Maar hij doet meer, hij keert terug en gaat op zoek naar zijn oud-collega's en studenten die als vluchteling, verspreid in Europa terug hun leven opbouwden. Janssen geeft hun levensloop kleur en vorm. In het derde deel, want dit letterlijk zwaargewicht beslaat drie delen, keert hij nogmaals terug. Dan barst een explosie van kleur, beeld en tekst los waarbij je je bijwijlen zelf in het land van de mille collines waant. Het is wonderbaarlijk wat Janssen met zijn stiften teweeg brengt, ik heb er een staaltje van gezien toen hij even voor mij het boek signeerde. 

Dit boek lees je niet, je ondergaat, beleeft het. Ik las het in deeltjes, deeltjes van mensenlevens die ik best steeds apart kon plaatsen, elk met hun vreugden, angsten en toekomsten.  

Jeroen Janssen, je stiften en kleuren maar ook je prachtige beschrijvingen raakten en overdonderden mij maar lieten mij bovenal geloven in de waarde van elk individu! 

Jan Stevens