Het stof dat van dromen valt

Epische roman over een familie die gevormd wordt door WO I

Rosie McCosh groeit samen met haar drie zussen op in een idyllisch gezin in de countryside ten zuiden van Londen. Met hun buurjongens, de gebroeders Pitt en Pendennis vormen ze ‘De makkers’. Een van hen zal Rosies geliefde worden. Aan hun zorgeloze jeugd komt abrupt een einde als de Eerste Wereldoorlog uitbreekt. In de komende vier jaar verliezen sommigen van hen hun leven, anderen hun dierbaren of hun geloof, maar allen verliezen ze hun onschuld. We volgen hen in de loopgraven, in luchtgevechten en in veldhospitalen. In de nasleep van de oorlog, terwijl de moderne wereld langzaam oprijst uit de as van de oude, moet Rosie opnieuw leren lief te hebben.

Londen, ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Een familie, een vriendenclub. Hun hele wereld verandert als de oorlog hun veilige bubbel doorboort.
 
‘ Het stof dat van dromen valt ‘
In Het stof dat van dromen valt vormen Rosie McCosh en haar zussen Ottilie, Christabel en Sophie samen met de gebroeders Pitt en Pendennis een vriendengroep genaamd 'de Pals.' De gedachte is dat ze vrienden voor het leven zijn, maar de oorlog houdt geen rekening met hun nobele plannen. De jonge Pendennisbroers vechten aan het front en ook de gebroeders Pitt vechten voor de vrijheid. Maar de oorlog dringt door tot in alle lagen van de bevolking en dwingt ook de zusters McCosh een steentje bij te dragen.
 
Als haar jeugdliefde en verloofde Ashbridge Pendennis sterft, doorboort een ondraaglijke pijn Rosies hart. Ze zoekt haar verlichting in het geloof en raakt in een rouwproces terecht dat de hele familie en vriendengroep beïnvloedt. Terwijl zij moet leren haar hart weer te openen, maakt elk gezinslid een aanzienlijke verandering door. Niets is meer hetzelfde.
 
Intrigerende personages met gedurfde eigenaardigheden
 
De familie McCosh bestaat uit meneer en mevrouw met hun vier dochters Rosie, Ottilie, Sophie en Christabel. Waar mr McCosh zijn roots vindt bij zijn grootvader die zich omhoog gewerkt heeft is mrs McCosh een hooggeboren vrouw met alle onzinnige vooroordelen van dien. Door dit verschil in afkomst en visie op opvoeding zijn de dochters allemaal erg verschillend en op hun beurt intrigerende personages.
 
Rosie vindt haar manier om te leven met haar verdriet in het Katholieke geloof. Gedurfd in een Anglicaanse samenleving! En Ottilie is stil maar met een levendige fantasie, sterk waarnemingsvermogen en verborgen wijsheid. Christabel is net als Sophie een vrije geest, beide hebben ze interessante relaties. Deze zijn gedurfd en een echte aanvulling op het verhaal. Sophie is stompzinnig ofwel briljant en verzint  om de haverklap nieuwe woorden. Dit levert vermakelijke situaties op waarbij gesprekspartners haar verbeteren en zij er zich niets van aantrekt.
 
En dan zijn er nog de talloze bijpersonages die ieder een eigen persoonlijkheid en stem hebben. Ze zijn goed uitgewerkt, al zijn ze soms iets te nadrukkelijk aanwezig. Waar is de focus? Het moet een familie-epos zijn, maar er worden zoveel lijnen uitgezet die uiteindelijk niet worden afgerond. Uiteindelijk lijkt het allemaal om Rosie te gaan waardoor het onduidelijk is waarom alle bijpersonages zo uitvoerig worden beschreven.
 
De onbegrensde taal van Louis de Bernières
 
In bloemrijke taal schetst hij een beeld van Engeland in de 19de eeuw. Hij speelt hierbij enorm met zijn taalgebruik, van extreem hoffelijke taal in brieven tot pijnlijke dagboekfragmenten van soldaat Ashbridge die geen moeite meer doet mooi te schrijven. In staccato zinnen beschrijft hij zijn avonturen. Mooi taalgebruik zou oneerbiedig zijn naar de pijnlijke en indringende gebeurtenissen in de oorlog. Daarbij blijkt uit die vorm en soms ook uit zijn bewoordingen dat hij tussen de heftige situaties door schrijft en dus uit tijdgebrek alle regels van mooischrijverij laat varen.
 
Er valt dus veel te zeggen over de taal in het boek. Het maakt het zeker niet toegankelijk. Soms draaft hij door in zijn beschrijvingen en verliest hij de aandacht. De uitvoerige beschrijvingen zijn soms als een projector die een beeld op je netvlies projecteert. Maar soms gaat de aandacht verloren in de taal waardoor je wel leest maar even later ontdekt dat je geen idee hebt wat er nu eigenlijk gebeurde.
 
Het verhaal en de schrijfstijl samen kun je concluderen dat er te veel wordt uitgeweid. Dit maakt het onsamenhangend en laat je achter met het gevoel dat het verhaal veel eerder had moeten stoppen. Het stof dat van dromen valt is een fraai geschreven familie-epos dat door onsamenhangendheid helaas de verwachtingen niet waarmaakt.
 
Alex Hoogendoorn