Dwaallicht

Josha Zwaans hoopgevende roman Dwaallicht gaat over leven met een psychische stoornis. In Dwaallicht wordt Marthes leven beheerst door angsten en wanen. Haar man Barend kijkt machteloos toe en hun kinderen zorgen inmiddels meer voor hun moeder dan zij voor hen. Tijdens een vakantie escaleert de situatie en Barend vertrekt met de kinderen. Marthe belandt in een psychose en zwerft wekenlang door Amsterdam. Heel voorzichtig leert ze zichzelf te accepteren en een sprankje zelfvertrouwen groeit. Maar past zij nog in het leven van haar gezin?

Met haar prachtige en poëtische stijl weet auteur Josha Zwaan scherpe emoties voelbaar te maken. Dwaallicht is een roman over liefde, waanzin en verlangen. Maar ook over literatuur, muziek en andere vormen van schoonheid. Josha Zwaan debuteerde in 2010 met Parnassia, dat lovend werd ontvangen. In 2013 volgde het even prachtige Zeevonk.

Ik begon nogal terughoudend aan dit boek begonnen, een boek over iemand met psychische problemen. Toen ik merkte dat dit boek schrijven een soort verwerking was van de auteur haar eigen angsten en depressies zag ik het in een ander daglicht: “Ze weet waarover ze schrijft.”
Marthe was al heel jong ‘anders en onaangepast,’ hoorde stemmen en had nooit rust in haar hoofd. We volgen haar als kind, puber, jongvolwassene en tenslotte als getrouwde vrouw en moeder van drie kinderen. Hoe leef je zelf met die angsten en wanen, vooral wat doet dat met je gezin? Een gezin waar men van elkaar houdt, maar waar het moeilijk is om samen te leven. Barrend haar echtgenoot gaat bijna ten onder aan machteloosheid en de kinderen zijn steeds op hun hoede, houden hun moeder in de gaten en zorgen meer voor haar dan zij voor hen.  Als Barrend tenslotte weggaat, eerder wegvlucht met de kinderen stort de Marthe helemaal in. Ze wordt opgenomen, ontsnapt en leeft maanden op straat, vindt rust in een klooster en keert langzaam terug naar de haar gezin en de samenleving.
Er wordt ook veel in vraag gesteld zoals, de gegeven medicatie soms nodig maar wat met de bijwerkingen die soms even negatief zijn als het ziektebeeld. Wat met de psychiatrie? Is de zorg toereikend?
Het onbegrip van mensen, psychische problemen zijn niet altijd duidelijk zichtbaar en velen ervaren het gedrag als zwakheid, aanstellerij en irritant.
Marthe die het grootste deel van het boek aan het woord is zorgt ervoor dat je als het ware in haar hoofd kan kijken, voelen en ervaren wat zij voelt. Barrend toont de andere kant, hoe het is om samen te leven met iemand met een psychische aandoening en hoe pijnlijk , moeilijk en verstikkend dat kan zijn.
Het boek is vlot leesbaar en erg toegankelijk en zou door velen moeten gelezen worden of je nu al dan niet met de psychiatrie te maken hebt.   
 
Lut Delanghe