Alles wat vaststaat, verdampt

Rusland, 1986. In een verwaarloosd appartementencomplex in Moskou oefent een negenjarig wonderkind op zijn elektrische piano, zachtjes, uit angst voor de buren. In een fabriek aan de rand van de stad vervaardigt zijn tante auto-onderdelen, intussen haar dissidentenverleden verzwijgend. In een ziekenhuis verdrinkt een arts zich in zijn werk, om maar niet aan zijn mislukte huwelijk te hoeven denken. En in een dorpje in Wit-Rusland ontwaakt een boerenjongen bij het licht van een dieprode lucht, terwijl er uit de oren van het vee bloed druppelt. Vijftien kilometer verder, in de kerncentrale van Tsjernobyl, is iets onvoorstelbaars gebeurd, dat de levens van deze mensen voorgoed zal veranderen.Alles wat vaststaat, verdampt is zowel een overrompelend historisch epos als een ontroerend liefdesverhaal, dat zich afspeelt tegen de achtergrond van de grootste door mensen veroorzaakte ramp uit de moderne geschiedenis. Een schitterende debuutroman van een groot nieuw talent, over een samenleving die op het punt staat ineen te storten.De Ierse schrijver Darragh McKeon (1979) is theaterregisseur. Hij woont in New York. Al vanaf zijn kindertijd is hij gefascineerd door de kernramp in Tsjernobyl, omdat vluchtelingen uit die omgeving terechtkwamen in de Ierse streek waar hij opgroeide. Alles wat vaststaat, verdampt is zijn debuutroman.'Een gedurfde en ambitieuze roman. Darragh McKeon behandelt de lotgevallen van zijn personages met zorg en compassie en schrijft een boek met een betekenis die veel verder reikt dan die van het historische moment. Een debuut om mee op alle ramen te trommelen, om van de daken te schreeuwen en om je hart voor open te zetten. McKeon verkent de vergeten hoeken van de menselijke ervaring en herstelt ze in hun waarde. Alles wat vaststaat, verdampt luidt het begin in van een heel bijzondere carrière. Ik kan het niet vaak genoeg benadrukken: van McKeon gaan we nog veel horen.'Een prestatie van formaat...'

Een debuut, een Ier die in New york woont en over Tjrrnobyl schrijft je zou al voor minder twijfelen. De bijzondere cover samen met de flaptekst die aangaf dat je hier wellicht zou ondergedompeld worden in enkele levens in een afbrokkelende maatschappij bood mij voldoende vraagtekens om dit ter hand te nemen. Ik las het in één ruk uit. De vaart die dit boek met jou neemt doorheen beklijvende karakterstudies van enkele Russische personages die allen gelinkt worden aan de desastreuze gevolgen van deze kernramp is weergaloos. Maar het is vooral de combinatie van die mooie taal, de menselijkheid van de personages en de huiver over de wijze waarop een totalitaire staat zijn burgers in de macht heeft die dit boek zo uniek maakt. Mijn haren kwamen tijdens het lezen dikwijls rechtopstaan niet omdat je zo meegenomen wordt door de oprechte eerlijkheid van een chirurg, of werkelijk in het brein terechtkomt van een jonge virtuoos, of geconfronteerd wordt met de onmacht van de mens tegen zijn eigen verderf, of liefde die zo puur is dat samenleven onmogelijk is maar door de achterdocht, de verklik-strategie en de verpletterende kracht als creatie van macht die elk vorm van vrijheid wegneemt.

Jan Stevens