Schlump

In 1928 gaf de joodse uitgever Kurt Wolff de indringende roman Schlump uit. Kort daarna werd het boek door de nazipartij als 'on-Duits' gekwalificeerd en vernietigd in 1933, bij de boekverbrandingen, die voor eeuwig in het collectieve geheugen gegrift staan. Schlump is pacifistisch en steekt de draak met het nationalisme. Het gaat over een zestienjarige soldaat die tijdens zijn dienstplicht geconfronteerd wordt met de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog en erachter komt dat er geen heldendom in de loopgraven te vinden is. Schlump is de enige soldaat van zijn divisie die de oorlog overleeft.
Terwijl andere titels wel de boekverbrandingen overleefden, verdwenen Schlump en de auteur in de obscuriteit. Pas toen recentelijk onderzoek werd gedaan naar de verbrande boeken uit nazi-Duitsland werd het opnieuw ontdekt. Dit boek vormt de verbinding tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog.

Emil Shulz kreeg ooit van een boze agent de bijnaam “Schlump,”  een naam die hij zijn ganse leven verder draagt. Schlump is een 16 jarige grapjas als de 1^ste WO uitbreekt. Hij wordt dan vrijwilliger in het leger en het boek vertelt zijn wedervaren aan het front. Zijn loopgravengevechten zijn irrationeel, nuchter verteld. Sommige scènes zijn zo gruwelijk en de gevechten worden zo intens realistisch beschreven dat je je zelf  tussen de granaten, bommen en voortdurend geschut waant. Het afschuwelijk lijden en sterven van de gewonden grijpt je echt bij de keel, zo onzinnig oorlog kan zijn .Om al die gruwel  wat te dempen, loopt Schulmps liefde voor Johanna als een rode draad door zijn belevenissen.
De auteur heeft zijn boek anoniem geschreven uit vrees voor represailles van de Duitse overheid. Bij de in het collectief geheugen ingeprente boekverbranding in 1933 door de Nazi’s wordt zijn boek dan ook verbrand. Hans Herbert Grimm had zijn manuscript echter in een muur ingemetseld en zo bleef het bewaard. Bij het onderzoek naar de verbrande boeken uit Nazi- Duitsland werd het herondekt.Bij het lezen wordt duidelijk dat het verhaal van Schlump heel anti-Duits is. Het legt de ontberingen, de verschrikkingen en het on-georganiseerde Duitse leger bloot.
Schlump ontdekt gaandeweg dat er geen heldendom te halen valt in de loopgraven. Hij is in wezen een pacifist en erg anti-oorlog. Het verhaal toont de dwaze oorlogszucht, alsook hoe officieren zich onttrekken aan de gevechtsplicht in zijn ware gelaat. Zij die geld en een titel hebben kunnen zo de dagelijkse gevechten, de ontberingen, het slijk en het onmenselijk lijden ontlopen.
Is dit boek het lezen waard? Daar kan ik volmondig ja op antwoorden. Sommige scènes zijn dan wel niet voor gevoelige zieltjes maar het is de werkelijkheid van de vreselijke oorlog in ’14 -’18 .
Het is een boek enig in zijn soort en echt de moeite waard om te lezen.
 
Christine de Knijf