De kunst van het geven

Tijdens het opruimen van het huis van haar dementerende moeder stuit Cecilie Enger op een verzameling handgeschreven lijstjes: haar moeder heeft van 1963 tot 2003 minutieus bijgehouden welke cadeaus er aan familie, vrienden en kennissen werden gegeven. Op de achterkant van de lijstjes werd net zo nauwkeurig genoteerd welke geschenken de familie in die jaren ontving. Met deze unieke vondst gaat Cecilie terug in de tijd en schetst een levendig beeld van haar familie en een cultureel tijdperk. Even herkenbare als ontroerende cadeaus brengen vergeten herinneringen uit haar jeugd tot leven en brengen haar steeds dichter bij haar aftakelende moeder. Een verhaal over geschenken, herinneringen, en de wens om de tijd vast te houden, maar bovenal een warm en persoonlijk verslag van het zien verdwijnen van een geliefde.

‘De kunst van het geven,’ een familiegeschiedenis die tot leven komt via handgeschreven lijstjes van cadeaus, over een periode tussen 1963 – 2003. De lijstjes zijn van Ruth, Cecilie’s moeder die pas en paar maanden in een verpleeghuis verblijft omdat ze dementerend is. De auteur van het boek Cecile vond de lijstjes toen ze samen met haar vader, broer en zus het huis ‘uitruimde.’ Haar moeder was vroeger een heel gedreven en progressieve vrouw. Ze werkte op de administratie van een school en werd bovendien verkozen in het gemeentesbestuur. Ze zorgde o.a. voor opvang en een school voor autistische jongeren. Hierbij maak je als lezer kennis met het verzet van Noorwegen om zich aan te sluiten bijde de EEG en hoe er rond de jaren ’80 grote meningsverschillen waren tegen het indammen van de rivieren op Samisch grondgebied waar eeen waterkrachtcentrale moet komen.
Cécilie raakt geobsedeerd door die cadeaulijsten en komt hiermee veel te weten over haar familie, nieuwe ontdekkingen uit het familieverleden en verloren gegane herinneringen. Haar moeder overdacht altijd wat ze iemand wou geven dit kon zelfgemaakt zijn of zelfs erfstukken zoals grootouders wel eens gaven als geschenk.  Het schrijfproces van het boek over het geven van cadeaus is ook vooral een afscheid nemen van die periode die voorbij is, een afscheid van haar moeder die ‘haar moeder’ niet meer is. Een moeder die bezorgd was, een moeder die van literatuur en kunst hield. Iemand waar ze naar opkeek maar waar ze zich ook soms voor schaamde omdat ze steeds zo openlijk voor haar mening uit kwam, zo ad rem was. Hoe hard de confrontatie is met de vrouw die eens haar moeder was lees je op pagina 123: “Ik wandel naar de brug aan het einde van het meer en wacht op een of ander gevoel, maar opeens voel ik helemaal niets. Dat heb ik eerder meegemaakt, een doffe afwezigheid van gevoel , ook al wel weet ik dat ik in tranen zou moeten zijn.” Of de wanhop die ze voelt: “Oh, mama ik kan je niets meer vragen. Het enige wat ik kan doen is je hand vasthouden en je bange blik zien wanneer je niet begrijpt wat er om je heen gebeurt.”
Het is een schitterend verhaal, geschreven boordevol mooie zinnen zoals de passage  waar alle betekenissen van het woord ‘geven’ aan bod komen zoals aangeven, afgeven, meegeven, overgeven, uitgeven... Gewoon prachtig om lezen. Ik zou ze graag allemaal ‘meegeven,’  maar beter is het boek zelf te lezen en te genieten van al die pracht.
 
Lut Delanghe