Een zwarte pyjama
Het waargebeurde verhaal van een elfjarige jongen die de Killing Fields van Cambodja overleeft
Genomineerd voor de National Book Award
Ze dragen een zwarte pyjama, de soldaten van de Rode Khmer die in 1975 in Cambodja aan de macht komen. Arn Chorn-Pond is dan elf, een kind nog. Hij wordt weggehaald bij zijn familie en naar een werkkamp gestuurd. In de verzengende hitte op de rijstvelden ziet hij anderen voor zijn ogen sterven. Arn leert snel onzichtbaar te zijn voor de sadistische Rode Khmers die dagelijks beslissen over leven en dood. Op een dag vragen de soldaten of een van de kinderen een muziekinstrument kan bespelen. Arn biedt zich aan. Die beslissing houdt hem in leven, maar zorgt er ook voor dat hij als kindsoldaat midden in de Killing Fields belandt.
Arn Chorn-Pond wijdt zijn leven nu aan het helpen van jonge oorlogsslachtoffers, met de door hem opgerichte organisaties Children of War en Cambodian Living Arts. Voor zijn werk heeft Arn o.a. de Amnesty International Human Rights Award en de Spirit of Anne Frank Outstanding Citizen Award ontvangen. Patricia McCormick is een meermalen bekroond auteur en journaliste die veel is geprezen om haar menselijke benadering van moeilijke onderwerpen.
Pol Pot is een naam die in mijn generatie wel blijft hangen, we waren toen jongvolwassenen die een uitgesproken mening hadden over Vietnam met een groot gevoel van “No war – But peace.” ’t Was dan ook met veel ongeloof toen wij nadien het terreurregime van de Rode Kmer zagen oprukken. Deze ideologie geïnspireerd op het Chinese Maoisme, ik liep ooit nog rond met het Rode Boekje in mijn jeansbroek meer als revolte dan voor het geloof, betrachtte een zelf bedruipende landbouwstaat maar ontaarde algauw in een niets ontziende, gruwelijke dictatuur van de ‘Angkar,’ of de ‘organisatie. Cambodja kampt nog steeds met de gevolgen van het uitroeien van alle intellect op een aantal jaren tijd, gruwelijk en mensonterend waarbij om kogels te sparen iedereen werd doodgeknuppeld. Niemand werd ontzien, droeg je bril dan was je intellectueel en verdiende je de dood. Net deze gruwel en de impact van deze genocide doorheen de ogen van een elfjarig jongetje is de ‘rode draad’en wel in zijn letterlijke bloederige betekenis van ‘Een zwarte pyjama.’ Alles begint als een mooie exotische streekroman waarbij je kennismaakt met Arn Chorn-Pond, arm maar een plantrekkertje...
Je ervaart zijn omgeving, hoe hij leeft en denkt. Doorheen de ogen van Arn observeer je de plotse komst van de Rode Khmer en de indoctrinatie van de ‘Angkar.’ Net zoals elke stedeling wordt hij meegenomen doorheen het land naar de werkkampen. Het bloedbad en de genocide die daar is aangericht is voor velen onder ons niet echt gekend. De directe en bedrieglijk eenvoudige schrijfstijl van Mc Cormick drukt je gewoon recht op de feiten. Je ziet het doorheen de ogen van een jongetje dat overlevingsstrategieën uitwerkt en meedogenloos wordt om te overleven, niet steeds aangenaam voor gevoelige lezers. Door deze schrijfwijze krijg je geen echte, eerder droge biografie te lezen maar een pakkende roman die je ogen opent.
Een stuk nauwelijks vatbaar, mensonterende historie die het begrip ‘kindsoldaat’ recht in je hersens brandt!
Jan Stevens