Thule en het derde rijk

Reeds lang voor Hitler op het toneel verscheen leefde het ariososfische gedachtegoed in Duitsland en Europa. Dit boek geeft inzage in een van de oerbronnen rond dit thema: het vroege werk van Rudolf von Sebottendor?, een mystieke man die de ondergang van het avondland voorspelde als gevolg van de dolkstootlegende. De humus van het anti-semitisme dat na de Duitse nederlaag van november 1918 ontstond werd niet in de laatste plaats gevormd door Sebottendor?, als voorman van het Tulegenootschap een mysterieus intellectueel gezelschap dat zich had voorgenomen Duitsland te redden van het ‘joodse communisme’. Zij werden de wegbereiders van Hitler en de NSDAP. Na 1933 verbood Hitler de publikaties van Sebottendor? en verdween het Tulegenootschap in de coulissen van de geschiedenis. Nu is de oertekst van Sebottendor?s boek Bevor Hitler kam (voordat Hitler kwam) weer beschikbaar en voor het eerst vertaald door Evert van Leerdam. De historicus Perry Pierik verzorgde de inleiding en annoteerde de tekst.

Mythomanie is een ziekte die zich bijzonder gemakkelijk ontwikkelt ten tijde van zeer ernstige crisissen, grote rampen en/of desastreuze politieke omwentelingen. Een en ander was zeker het geval in het Duitsland van de eerste jaren na WO I en van het pact van Versailles dat er het gevolg van was. Hongersnood, een grondig getorpedeerde economie, ongeëvenaarde werkloosheidcijfers, quasi  totale muntontwaarding, een zeer onstabiel regime en een  klimaat van burgeroorlog tussen verschillende zeer tegengestelde politieke tendensen bepaalden in grote mate de omstandigheden waarin de Duitsers moesten proberen te overleven. Kortom een meer dan gunstige  biotoop voor het ontstaan en het bloeien van allerlei sektes, bizarre religieuze groeperingen, esoterische clubs en radicale politieke formaties  die op zijn minst het epitheton ‘ extremistisch’ verdienden… Er was voor elk wat wils anarchisten, radencommunisten, ariosofen ( belijders van de superioriteit van het Arische ras) , theosofen, paganonaturisten,  Wodanaanbidders  en nog veel meer. Allen hadden een eigen uitleg  over de oorzaak van de crisis waarin het land verkeerde ( meestal zagen ze die als het resultaat van een complot dat door een of ander duistere macht op het getouw werd gezet) en allen verzekerden  met even grote stelligheid dat het volgen van de door hen aangeduide weg volstond om uit die zeer benaarde situatie weg te geraken.
Een daarvan was het Thulegezelschap dat als het al niet de kroon spande inzake mythomanie dan toch terecht voor die titel genomineerd  mocht worden. Baron Rudolf Von Sebottendorff die het gezelschap had opgericht en er de leiding van waarnam was bovendien qua mythomanie een ware uitblinker vermits zijn titel en zelfs zijn naam hoogstwaarschijnlijk nep waren. De naam van zijn club verwijst naar  een mythisch eiland bij de oude dat ver in het noorden van Europa zou hebben gelegen waar de bewoners ‘Hyperboreeërs’ genoemd werden( afkomstig van het oud Grieks ‘Hyperborea’ = aan de andere kant van het noorden), een soort alternatief Atlantis dus. Volgens de leer van von Sebottendorff waren die Hyperboreeërs  die allemaal groot, blond en blauwogig  waren , de oer-Germanen bij uitstek.  Ze zouden van een grote ontwikkeling hebben genoten en zeer gelukkig in ‘pais en vree’  op hun eiland hebben geleefd. Aan deze toestand van superlatief welzijn  was echter een einde gekomen toen ze na het verlaten van hun eiland in een soort diaspora terecht gekomen waren en zich ten slotte met andere rassen hadden vermengd. M.a.w. de diepe crisis waarin het naoorlogse Duitsland terecht gekomen was kon alleen maar opgelost worden door naar Thule weer te keren, wat er op neerkwam dat de Germanen opnieuw moesten verzameld worden om samen een nieuwe raszuiverheid op te bouwen, overduidelijk naar wat dit zou leiden. Zoals reeds gezegd was het Thulegezelschap dat meestal in het geheim werkte, slechts een van de talrijke sociëteiten die in het ontredderde Duitsland van die tijd hun waarheid aan de man probeerden te brengen. De meeste hiervan verdwenen vrij snel en werden nog vlugger vergeten. Dit laatste was niet het geval voor de club van von Sebottendorf. Ten eerste omdat de nepbaron er toch maar in geslaagd was om  wat vooraanstaanden aan te trekken en op die manier ook nogal wat fondsen had kunnen vergaren om de verspreiding van zijn ideeëngoed te financieren maar vooral omdat toen Hitler zijn NSDAP oprichtte nogal wat kernleden van Thule hier onmiddellijk  bij aansloten. Een aantal onder hen zoals  Rudolf Hess, die later plaatsvervangend partijleider zou worden, ging bovendien deel uitmaken van het hogere partijkader. Ook het dagblad dat het Thulegezelschap ondertussen op de markt had gebracht werd ter beschikking gesteld van de nieuwe politieke formatie. Hitler maakte er zijn officiële partijkrant van. Zelfs het hakenkruis haalde hij bij Thule vermits hij dit symbool overnam van de Thuleclub die het in zijn wapenschild droeg, eigenlijk stond Thule aan de wieg van de partij die later de Holocaust op haar geweten zal hebben. Toen Hitler in 1933 aan de macht kwam, meende von Sebottendorff dat het uur gekomen was om een en ander in een boek uit de doeken te doen om op die wijze een graantje mee te pikken van het succes van zijn vroegere pupil. Hij publiceerde het onder de veelzeggende titel Bevor Hitler kam. Deze laatste vond het alles behalve leuk dat aan het licht gebracht werd dat zijn partij  voor een groot deel ontstaan was in de schoot van een al bij al bizarre en vrij obscure esoterische beweging. Het boek van von Sebottendorff werd dus verboden en verdween van de markt. Dit bracht met zich mede dat er later weliswaar vaak in historische werken naar verwezen zou worden, maar dat behalve een paar gespecialiseerde beroeps historici niemand ooit de kans had het zelf te kunnen inkijken. Het is de verdienste van de uitgeverij ASPEKT om het  hieraan te hebben verholpen door dit historisch stuk  onder bovenvermelde titel te hebben uitgegeven. Het werd om het voor de niet ingewijde lezer begrijpelijk te maken, van een uitgebreid voorwoord en van een degelijk personen- en naam register voorzien, wat zeker geen overbodige luxe is.
Ervan uitgaande dat dit noch een literair werk, noch een wetenschappelijk historisch boek maar doodgewoon een onthullend tijdsdocument is kan het lezen ervan zeer boeiend zijn. Niet alleen omdat het heel wat vertelt over het begin van de politieke carrière van een man die uiteindelijk zijn land en de rest van Europa in een van de grootste rampen uit de geschiedenis zou meesleuren  maar ook omdat het een schril licht laat schijnen  over het ontstaan van een vreselijk antisemitisme in een land waar volgens Joodse historici de Joden enkele jaren eerder beter geïntegreerd waren dan om het even waar in de wereld.

Joost Michiels