De 27ste Stad

St. Louis, ooit de vijfde stad van de Verenigde Staten, is aan het eind van de jaren tachtig van de twintigste eeuw de 27ste stad, waar leegstand en vervuiling hebben toegeslagen. Als een jonge vrouw uit India tot hoofd van politie wordt benoemd, is zij door haar frisse ideeën en humanistische opvattingen aanvankelijk populair. Maar al spoedig raakt een aantal prominente burgers betrokken bij een bizarre samenzwering, die de stad angst en terreur brengt. Vooral Martin Probst, een vooraanstaande projectontwikkelaar, raakt daar ongewild in verzeild en is tegelijkertijd het voornaamste slachtoffer. En met hem zijn vrouw en zijn dochter. Ruzies aan tafel blijken te worden afgeluisterd, dagboeken en boodschappenlijstjes gefotografeerd en zelfs een bioscoopbezoek gaat niet ongemerkt voorbij. Intussen blijkt het nieuwe hoofd van politie monumentale ambities te hebben voor zowel St. Louis als zichzelf. Ze lijkt precies te krijgen wat ze wil.

De 27ste stad is de eerste roman van Jonathan Franzen (1959), die met zijn meesterwerken De correcties en Vrijheid de wereld veroverde. Het is een groots, aangrijpend en origineel boek.

Zodra je de eerste bladzijde van deze roman begint te lezen, bekruipt je een ongemakkelijk gevoel. Er sluipt dreiging rond in de schijnbaar objectieve beschrijving van de gebeurtenissen die leiden tot de aanstelling van de jonge Indiase vrouw Jammu tot politiecommissaris van St.-Louis. Het is alsof je als lezer voelt hoe een net wordt gespannen waarin de personages van het boek onherroepelijk verstrikt zullen raken. Dat onbehagen zal je bijblijven tot de laatste bladzijde, als alle hoofdpersonen in dit verhaal verloren hebben. Het kon niet anders.

Dit is geen gemakkelijk boek, geen luchtige vakantielectuur, maar een degelijk gecomponeerd verhaal waarvan de puzzelstukken uiteindelijk feilloos in elkaar passen. Hou er als lezer wel je aandacht bij, want je komt niet terecht in een rechttoe-rechtaanverhaal. De auteur wisselt voortdurend van perspectief zonder duidelijke overgangen. Het duurt soms enkele regels vooraleer je weet in wiens hoofd je nu weer zit. Op die manier slaagt Jonathan Franzen erin een flink aantal personages – inwoners van de stad St.-Louis – tot op het bot te analyseren terwijl hij hen laat optreden in een politiek steekspel. Let op: verwacht geen fraai mensbeeld in deze roman. Hier is niemand wie hij schijnt te zijn, hier zijn woorden geen waarheden en is de liefde ver te zoeken. De slechtheid van de mens is alomtegenwoordig, de intriges, het bedrog en het gekonkel van wie geld en/of macht heeft in de beslotenheid van deze stad stuiten tegen de borst van de rechtschapen lezer. Toch kan je er niet omheen dat in “De 27^ste stad” een realiteit wordt geschetst. Dit beeld van de Amerikaanse maatschappij in de jaren tachtig legt de grondslagen bloot van de angst van de gegoede Amerikaanse burger voor de bedreigingen rondom hem.

In de figuur van het hoofdpersonage Martin Probst ontwikkelt zich een metamorfose, aangestookt door de ontwrichting van zijn persoonlijk en professioneel leven. Terwijl alles wat hem dierbaar is en waarin hij gelooft, hem ontfutseld wordt, loopt hij met open ogen in de val die de machtsgeile Jammu voor hem spant. Hoe blind kan een mens zijn...

Wie zich graag verdiept in intriges allerhande en de drijfveren van het menselijk handelen wil ontrafelen, zal ongetwijfeld genieten van deze meesterlijke debuutroman. Je herkent er al direct het kunnen van een groot schrijver in, wat Jonathan Franzen in zijn latere werk dan ook heeft weten te bevestigen. Hij weet er de spanning in te houden, maar vergeet daarnaast niet het universum van de Amerikaanse samenleving in personages van vlees en bloed tot leven te laten komen. Hij dringt door tot in de verborgen lagen van hun psyche en legt daar de onverkwikkelijke geheimen bloot die leiden tot hun ondergang. Een knappe roman!

Marleen

De pers over De 27ste stad:

'De 27ste stad is niet makkelijk te vergeten: het is zowel ""Great"" als ""American"". (...) Een roman met memorabele personages, verrassende situaties en provocatieve ideeën.' the washington post

'Een kolossaal en meesterlijk drama. (...) Pakkend, surreëel en verpletterend overtuigend.' newsweek 'Een onthutsend en vernietigend debuut over Amerikaanse ambities, macht, politiek, geld, corruptie en apathie.' jeff jarvis, people

'Franzen heeft het voor elkaar gekregen een boek vol suspense te schrijven, met de elementen van een complexe, gelaagde psychologische roman. (...) Een meeslepend verhaal dat nog lang blijft nazinderen in je gedachten, nadat de klanken van veel gewonere verhalen al weggestorven zijn.' peter andrews, the new york times book review