Een stad, het meisje en de duivel

‘Een stad, het meisje en de duivel’ van Svealena Kutschke is een wervelend familie-epos in de traditie van ‘Buddenbrooks’ en ‘Het achtste leven (voor Brilka)’. Het speelt zich af in Lübeck in 1908. In een koude winternacht wordt Lucie onder wonderbaarlijke omstandigheden geboren. Ze bezit een gave die voor de generaties na haar zowel een vloek als een zegen zal zijn. Tachtig jaar later zal haar kleindochter Jessie zich proberen te bevrijden van die vloek maar ook van de last van haar familiegeschiedenis, die onlosmakelijk verbonden is met de tragedies van de twintigste eeuw. Het is een verhaal van verklikkers en helden, van meelopers en daders, en van een geslacht dat uit de Trave geboren is en gedoemd is om in de Trave te eindigen. De tragedie van de gewelddadige Duitse eeuw weerspiegelt zich in de eigenaardige oude binnenstad van Lübeck, de stad die uiteindelijk ten prooi valt aan de verleidingen van het neofascisme.

Vanaf de eerste bladzijde van ‘Een stad, het meisje en de duivel’ word je ondergedompeld in een verhaal dat over verschillende eeuwen heen twee families bijeen brengt. Binnen deze kroniek zorgt de duivel voor de nodige intermezzo’s en wordt het ontstaan van Lubeck beschreven. De hoofdstukken in het boek wisselen af tussen het verleden en het heden.
De auteur gebruikt prachtige zinnen zoals ‘wimpers zo zwaar en dicht dat ze een vlieg konden dragen zonder omlaag te zakken’, zinnen waar je naar terugkeert of blijft bij stilstaan. Ze gebruikt veel metaforen, symboliek en kleuromschrijvingen. Hierdoor verlies je gemakkelijk het overzicht in het verhaal wat wel jammer is.
De relatie moeder/dochter wordt over de generaties heen even problematisch beschreven net zoals de relaties tussen de getrouwde koppels; veel liefde is er niet terug te vinden. Sommige passages zijn wervelend geschreven, andere passages zijn dan weer moeilijker te begrijpen. Het is geen grappig verhaal, maar de ironie en bij wijle het sarcasme kon ik wel smaken.
Toch is het een boek dat moet gelezen worden, niet alleen om de geschiedenis van Lubeck, maar ook omwille van de rauwe beschrijvingen van de wereldoorlogen, de afstandelijke koude relaties tussen verschillende mensen, het gemene natrappen van enkele andere, de chaos in de jaren 90. De lezer wordt meegesleept naar een einde dat voor de een hard en chaotisch is en voor de ander het boek mooi afsluit.

Alex Van Damme