Gandhi, een geïllustreerde biografie
Een nieuwe biografie over Gandhi met exclusieve beelden
Samen met Nelson Mandela en Martin Luther King is Mahatma Gandhi een van de meest inspirerende iconen uit onze geschiedenis. Hij is onlosmakelijk verbonden met het geweldloze verzet en werd na zijn gewelddadige dood een martelaar voor de mensenrechten. In deze geïllustreerde biografie gaat de Indiase auteur en Gandhi-kenner Pramod Kapoor op zoek naar de mens achter het icoon. Hij doet dat onder andere aan de hand van uniek beeldmateriaal en een authentieke, ontluisterende brief van Gandhi's zoon Harilal. Zo komt de complexe, ambigue persoonlijkheid van Mahatma Gandhi naar voren: de man die van onbekende advocaat uitgroeide tot de wereldberoemde voorvechter van mensenrechten, maar een immense druk legde op zijn naasten.
Albert Einstein sprak over Mohandas Karamchand Gandhi als volgt:
“Misschien zullen toekomstige generaties nauwelijks geloven dat zo een man in levende lijve op deze aarde heeft rondgelopen. “
Het boek leert ons natuurlijk veel over de onafhankelijkheidsgeschiedenis van India en de prominente voortrekkersrol die Mahatma Ghandi hierbij verwezenlijkte. Ghandi werd geboren op 2 oktober 1869 in Porbandar. Naast Pandit Nehru en Mohammed Jinnah staat hij voor eeuwig in de wereldgeschiedenis geschreven als de bevrijder van India onder het koloniale Britse juk en voor de onafhankelijkheid en de identiteit van zijn volk.
Na rechtenstudies in Engeland startte Ghandi een advokatenkantoor in Zuid-Afrika. Al tijdens zijn prille carrière kwam hij op tegen ongelijkheid en discriminatie van Indiërs. Hij ontwikkelde er zijn politiek leiderschap en werd met de oprichting van de Natal Indian Congress de voorvechter van actief geweldloos verzet. Zijn filosofie, de ‘Satyagraha’ is afgeleid van satya, het Sanskriet voor "waarheid" en Agraha, het Sanskriet voor "vasthouden aan". Bij zijn terugkeer naar India stichtte hij zelfvoorzienende hindoeïstische gemeenschappen, Ashram genaamd, die leefden volgens de Satyagraha. Zij zouden ook van wezenlijke betekenis worden bij de vele politieke acties en manifestaties die Mahatma - grote ziel - Ghandi ondernam.
Hij werd verkozen als voorzitter van de Congrespartij, organiseerde grootschalige ongehoorzaamheidbewegingen tegen landeigenaren, optochten voor de rechten van de kastelozen en de boeren, de non-coöperatiebeweging met de boycot van alle Britse importgoederen, de fameuze zoutmarch tegen de belastingsinning, en het ‘Quit India’- voorstel waarbij de Britse regering vriendelijk verzocht werd India te verlaten. Ghandi en zijn echtgenote werden ontelbare malen gearresteerd, hij verbleef maanden, zelfs jaren in gevangenissen en hield uitputtende hongerstakingen. Hij verzette zich tenslotte tegen de verdeling van het land tussen Moslims en Hindoes wat zou leiden tot het huidige India, Bangladesh en Pakistan.
Ghandi predikte als politiek activist consequente geweldloosheid en wist miljoenen Indiërs te mobiliseren. Hij werd gedreven door oude hindoeïstische tradities en een levenshouding van soberheid, eerlijkheid, kuisheid en zelfverloochening, met het doel een hogere dimensie te bereiken overeenkomstig het Indische ideaal van de geestelijke leider. Ghandi legde zichzelf een extreem sobere levensstijl op, hij hield zich aan een ascetisch dieet, nam afstand van bezit, droeg ook als grote politieke leider een eenvoudige lendendoek. Hij las bijvoorbeeld boeken met een legendarisch brilletje van gevlochten ijzerdraad.. Religie, politiek en gemeenschapsleven waren voor Ghandi verweven als het garen op het spinnewiel. Het spinnewiel was zijn nationaal symbool.
Over Ghandi zijn al ontelbare boeken verschenen. Wat maakt nu deze biografie net zo interessant en waarom deze vertaling in het Nederlands?
De auteur, Pramod Kapoor is uitgever en oprichter van uitgeverij Roli Books in New Delhi, gespecialiseerd in publicaties over de Indische cultuur, politiek, kunst en religie. Hij verkreeg voor deze publicatie toegang tot een unieke schat aan beeldmateriaal, originele briefwisseling, familiearchieven en opgetekende getuigenissen door tijdsgenoten.
Het resultaat is een wel zeer geïllustreerde biografie over Mohandas Karamchand Gandhi. Aan bod komen zowel zijn indrukwekkende en overweldigende publieke leven als zijn intieme inzichten en levenswandel. Het boek biedt een ontluisterende kijk op een innemende persoonlijkheid, op een strenge, orthodoxe en biddende religieuze ziel, op een geestelijke leider, ook op een heerser die onder immense druk leefde maar evenzeer op een soms niets ontziende familievader, echtgenoot of trouwe vriend. Zeer aangrijpend in het boek is bijvoorbeeld een lange brief waarin de oudste zoon Harilal formeel afscheid neemt van zijn vader omdat hij het leven als volgeling gewoon niet meer aan kan. Even ontroerend is de levensgeschiedenis van Kasturba, zijn alles opofferende en strijdvaardige echtgenote, neven en nichten die mede aan zijn zijde stonden, of de inkijk bij hindoeïstische rituelen, bijvoorbeeld rond verwelkoming, of rond het aardse afscheid nemen.
Het boek is fotografisch zeer sterk gedocumenteerd. Je volgt als het ware van bladzijde tot bladzijde de geschiedenis van India en het parallelle levenspad van Ghandi. Deze worden in het boek chronologisch tot leven gebracht door de lens van zowel de publieke pers als van intimi. Je wordt gefascineerd door de tijdsgeest en door de soms exclusieve beelden. Foto’s van de jonge Ghandi, keurig en modieus gekleed als advocaat, gaandeweg evoluerend tot de wijze existentiële oudere prediker, de waardige congresvoorzitter, notoire voorman van de nationale oppositie, nog enkel gekleed in een volkse linnen lendenrok en met wandelstaf. Je volgt doorheen het boek van nabij ook de familiekroniek , met Kasturba, met zijn kinderen in voor- en tegenspoed, met het leed in de gevangenissen, de talrijke hongerstakingen, met het leven in de hindoeïstische gemeenschap of de droefheid bij afscheidsrituelen.
Deze biografie is opgedeeld in twee grote delen.
In deel 1 stelt de schrijver de stamboom van de families Kasturba Karamchand en van Karamchand Gandhi voor. Daarna volgt een indrukwekkende notulering op een tijdslijn van concrete grote maatschappelijke verwezenlijkingen en gebeurtenissen die van belang zijn in het leven van Ghandi en voor het land India, van in 1869 tot einde veertiger jaren, van bij zijn geboorte tot zijn crematie.
De eigenlijke geïllustreerde biografie in deel 2 begint vanaf pagina 30 tot pagina 322. Lijvig dus. De schrijver heeft ze opgedeeld in zes levensfases: geboorte, jeugd en de Zuid-Afrikaanperiode, de jaren van de non-coöperatiebeweging, de fameuze zout-atyagrha en de ronde tafelconferenties van ’40 tot ’47, de tijd van de sociale onlusten in India en de onafhankelijkheidsstrijd, en tenslotte 1948 met de moord op Ghandi, zijn begrafenis en de ganse natie in diepe rouw.
In een beoordeling over dit boek, sluit ik me graag aan bij de commentaar van Sunil Khilnani, directeur van het King’s India Institute en professor politicologie aan het King’s College in Londen: “Een heel persoonlijke en intieme fotografische tocht door het leven van Ghandi. Ook de kenners zullen verrassend nieuwe dingen ontdekken.”
Koen Elsen